Gənc ulduzun orbitində spirt aşkar edilib...

25 İyun 2025 22:55 (UTC+04:00)

...Astronomlar gənc ulduzun ətrafında fırlanan spirt aşkar ediblər. Onlar deyirlər ki, tədqiqat Yerdəki həyatın mənşəyi ilə bağlı təfərrüatları aşkar etməyə kömək edə bilər.

SİA-nın məlumatına görə, metanol (metil spirti) və onun izotopları (elementlərin müxtəlifliyi) HD 100453 ulduzunun ətrafındakı qaz buludunda tapılıb.

O, planetimizdən təxminən 330 işıq ili uzaqlıqda yerləşir. Bu, bu cür ilk kəşfdir. Metanol, amin turşuları kimi həyat üçün vacib olan üzvi birləşmələrin tikinti materialıdır.

Harvard-Smithsonian Astrofizika Mərkəzinin tədqiqatçıları bildiriblər ki, metanol izotoplarının kəşfi Yer üzündə həyatın yaradılması üçün lazım olan inqrediyentlərin tarixi haqqında mühüm fikirlər verir.

Bir çox gənc ulduz qaz və toz diskləri ilə əhatə olunub. Onların hissəcikləri planetlərin, peyklərin və kometlərin əmələ gəlməsi üçün material kimi xidmət edir.

Alimlər qrupu Atakamada ALMA teleskopundan istifadə edərək metanol aşkar ediblər.

Onun alətləri yaxınlıqdakı protoplanetar disklərdə qazın kimyəvi tərkibini və paylanmasını aşkar edir.

HD 100453 ulduzu Günəşdən 1,6 dəfə böyükdür.

Bu o deməkdir ki, diskdəki metanol və digər molekullar gənc Günəş sistemindəkindən daha uzaqdadır. Lakin metanolun digər molekullara nisbəti Günəş ətrafındakı kometalarda olduğu kimi idi.

Alimlər belə qənaətə gəliblər ki, protoplanetar disklərin içərisində olan buzlar tədricən mürəkkəb üzvi molekullarla doymuş kometa cisimlərini əmələ gətirir.

…Astrophysical Journal Letters xəbər verir ki, kometalar daha sonra gənc planetə çarparaq həyatın yaranmasına kömək edə bilər. Bundan əvvəl astronomlar cırtdan ulduz və nəhəng planetdən ibarət sistem kəşf etmişdilər.

Bu, planetlərin əmələ gəlməsinin hamı tərəfindən qəbul edilmiş nəzəriyyəsinə ziddir. Hesab olunurdu ki, kiçik ulduzlar nəhəng planet yaratmaq üçün öz ətraflarında kifayət qədər material toplaya bilməzlər.

Hesablamalara görə, planet Yupiterdən 17 faiz, Yerdən isə 53 dəfə böyükdür.

Nazlı Almuradova