…Oksford Universiteti, Almaniya İnteqrativ Biomüxtəliflik Araşdırmaları Mərkəzi və Yena Universitetinin alimləri Afrika fillərinin daha az enerji sərf etməyə imkan verən hərəkət marşrutları seçdiklərini aşkar edən bir araşdırma aparıblar. Tədqiqatçılar Keniyanın şimalında 22 il ərzində izlənilən 157 filin GPS izləmə məlumatlarını təhlil ediblər. Təhlil göstərdi ki, bu əzəmətli heyvanlar şüurlu qərarlar qəbul edir, çətin relyefdən qaçmağa çalışır və bitki örtüyü ilə zəngin ərazilər seçirlər.
SİA-nın məlumatına görə, bununla bağlı yazı “Journal of Animal Ecology” jurnalında dərc olunub.
…Alimlər filin bədən kütləsini və relyefini, həmçinin bitki örtüyü və su hövzələri haqqında peyk məlumatlarını nəzərə alan ENERSCAPE qabaqcıl riyazi modelindən istifadə ediblər. Bu hərtərəfli təhlil fillərin hərəkətlərini proqnozlaşdırmağa və onları qorumaq üçün strategiyalar hazırlamağa kömək edib. Məlum olub ki, fillərin 94 faizi sıldırım yamaclardan və nahamar ərazilərdən qaçır, 93 faizi isə çoxlu bitki örtüyü olan əraziləri seçir.
Su obyektlərinin təsiri daha az aydın oldu: bəzi insanlar yaxınlıqda qalmağa üstünlük verir, bəziləri isə uzun hərəkətlər edir.
Fillər daha sürətli hərəkət etdikcə, marşrut seçimində daha seçici olurlar. Yavaş hərəkət edərkən onların 74 faizi çətin relyefdən, 87 faizi orta sürətlə, 93 faizi isə yüksək sürətlə qaçır.
Bu, fillərin enerji xərcləri və yol uzunluğu arasındakı tarazlığı diqqətlə nəzərdən keçirdiklərini göstərir.
Tədqiqatın nəticələri optimal qoruqların və miqrasiya dəhlizlərinin yaradılmasına kömək etməklə fillərin qorunmasına əhəmiyyətli təsir göstərə bilər. Bundan əlavə, fillərin enerji xərclərini başa düşmək, iqlim dəyişikliyinin onların vərdişlərinə necə təsir edəcəyini proqnozlaşdırmağa kömək edəcək.
Tədqiqatın müəllifləri vurğulayırlar ki, gələcək tədqiqatlarda mövsümi dəyişikliklər, antropogen amillər və uzunmüddətli iqlim meylləri nəzərə alınmalıdır.
Əli Babayev