…Bir çox insanlar bir kilometr qaçmaqda çətinlik çəkirlər, digərləri isə yorulmadan marafonlarda sevinclə qaçırlar. Yalnız bir neçəsi ultramarafonlara - onlarla kilometr qaçışa qadirdir. Bəs insan dayanmadan nə qədər qaça bilər?
SİA-nın məlumatına görə, “Livescience.com” portalı məsələni araşdırıb.
Deməli, yuxusuz ən uzun marafon üzrə qeyri-rəsmi mütləq rekord Din Karnazesə məxsusdur - 2005-ci ildə o, üç gün yarım ərzində 563 km qaçıb.
2023-cü ildə isə ultra qaçışçı Harvey Lewis hər saatda 4,2 mil (6,7 km) dövrə qaçan idmançıların iştirak etdiyi backyard ultra adlı marafon növündə yeni rekorda imza atıb.
Lyuis dörd gün yarım ərzində 108 belə dövrə - cəmi 724 km qaça bilib, hər dövrədən sonra cəmi bir neçə dəqiqə dincəlib. Ultramarafonçular ayaqlarını dincəlmək, yemək yemək, tualetə getmək və s. üçün qısa fasilələr verdiyi üçün “dayanmadan ən uzun qaçış” rekordunun rəsmi kateqoriyası yoxdur.
Amma olsaydı, idmançıların yolunda ən böyük maneə çox güman ki, özlərini yüngülləşdirmək istəyi olardı.
Bioloji ehtiyacları bir kənara qoysaq, insanlar uzun məsafələrə qaçışda yaxşı çıxış etməyə imkan verən bir sıra keyfiyyətlərə malikdir. İrəli hərəkətə kömək edən nisbətən böyük gluteal əzələlər, tendonlarda və əzələlərdə elastik enerji saxlamaq qabiliyyəti və… qaçış zamanı başı sabitləşdirən güclü boyun bağları.
Bundan əlavə, insanlar isti iqlimlərdə qaçmağa yaxşı uyğunlaşırlar, çünki biz bədən istiliyini tərlə tənzimləyə bilirik. Ətraf mühitin yüksək temperaturlarında belə insanlar nisbətən aşağı temperaturu saxlaya bilirlər - bu, bir çox digər heyvan növləri ilə müqayisədə böyük üstünlükdür.
Ancaq bu uyğunlaşmalara baxmayaraq, insanlar heç vaxt bu qədər uzun məsafələrə qaçmaq üçün xüsusi olaraq təkamül etməyiblər.
Varlığımızın çox hissəsi üçün biz öz yaşamaq üçün mübarizə aparmağa öyrəşmişik. Dözümlü bir insan xəsarət almırsa və qida ilə düzgün şəkildə “yanacaq”, onda onun bədəni çox şeyə qadirdir, lakin bu, daha çox digər təkamül dəyişikliklərinin nəticəsidir.
Adi uyğunlaşmalar öz məntiqi maksimumuna çatdırıldı. İnsanın ən vacib uyğunlaşması əzmkarlıq və özünüzü bir şey etməyə məcbur etmək bacarığıdır. Başqa sözlə desək, insanın dözümünün təbii həddi psixika və ruhun gücü ilə məhdudlaşır. Ancaq müntəzəm olaraq fiziki hədlərini yerinə yetirənlər, həddindən artıq gərginlik səbəbindən zədələnməmək üçün uzun məşqlərə məruz qalırlar.
Nazlı Almuradova