“Çia toxumu (Salvia hispanica) Mərkəzi və Cənubi Amerikada yetişən, qida dəyəri ilə zəngin olan bir superfood hesab edilir”. Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında həkim dietoloq Şumarə Qaracayeva deyib.
Onun sözlərinə görə, kiçik olmasına baxmayaraq, çia toxumu yüksək miqdarda lif, protein, omeqa-3 yağ turşuları, antioksidantlar və minerallar ehtiva edir:
Çia Toxumunun Faydaları
1. Həzm Sistemini Dəstəkləyir
• Çia toxumu həll olunan liflə zəngindir, bu da bağırsaq hərəkətlərini tənzimləyir, qəbizliyin qarşısını alır və sağlam bağırsaq mikrobiotasını dəstəkləyir.
• Lif tərkibi sayəsində mədədə su ilə şişir, toxluq hissini artırır və həddindən artıq yeməyin qarşısını alır.
2. Çəki İdarəsinə Kömək Edir
• Aşağı kalorili və yüksək lifli olması onu arıqlamaq istəyənlər üçün ideal edir.
• Çia toxumu su ilə şişərək həcmini 10-12 dəfə artırır, bu da aclıq hissini azaldır və kalori qəbulunu nəzarətdə saxlamağa kömək edir.
3. Ürək Sağlamlığını Dəstəkləyir
• Yüksək miqdarda omeqa-3 yağ turşuları (ALA) ehtiva edir ki, bu da pis xolesterolu (LDL) azaldır və yaxşı xolesterolu (HDL) artırır.
• Qan təzyiqini aşağı salmağa və ürək-damar xəstəliklərinin qarşısını almağa kömək edir.
4. Qan Şəkərini Tənzimləyir
• Çia toxumu qanda şəkərin sürətli yüksəlməsinin qarşısını alır, insulin həssaslığını artırır və şəkərli diabet riskini azaldır.
• Aşağı glisemik indeksli olduğu üçün şəkər xəstələri üçün uyğundur.
5. Sümük və Diş Sağlamlığını Gücləndirir
• Kalsium, maqnezium və fosforla zəngindir, bu da sümüklərin möhkəmlənməsinə və osteoporozun qarşısının alınmasına kömək edir.
• Kalsium tərkibinə görə süddən belə daha zəngindir!
6. Antioksidantlarla Hüceyrə Qorunmasını Artırır
• Çia toxumu güclü antioksidantlarla zəngindir, bu da xroniki xəstəliklərin, iltihabın və erkən qocalmanın qarşısını alır.
• Dərinin elastikliyini və saç sağlamlığını yaxşılaşdırır.
Çia Toxumunun İstifadə Qaydaları
Çia toxumu çox yönlü qida mənbəyidir və müxtəlif yeməklərdə istifadə oluna bilər.
1. Günlük Doza
• Gündə 15-30 qram (1-2 xörək qaşığı) kifayətdir.
• Başlanğıcda az miqdarda qəbul edib miqdarı tədricən artırmaq tövsiyə olunur ki, həzm sistemi uyğunlaşa bilsin.
2. Su ilə İstifadə (Detoks və Doyumluluq üçün)
1 xörək qaşığı çia toxumunu 250 ml suda 20-30 dəqiqə saxlayın.
Bu müddətdə jel konsistensiyası alacaq.
Gün ərzində ac qarına və ya yeməklər arasında içilə bilər.
Tövsiyə: Limon, bal və ya nanə yarpağı əlavə edib içmək ləzzətli və faydalı olacaq.
3. Smoothie və Şirələrə Əlavə
• Çia toxumunu şirələrə, smoothie-lərə və yoqurta əlavə edərək gün ərzində enerji səviyyənizi artırın.
• İdman edənlər üçün ideal protein və lif mənbəyidir.
4. Çia Pudding (Sağlam Şirniyyat Alternativi)
Resept:
2 xörək qaşığı çia toxumu
250 ml süd (badam, kokos və ya inək südü)
1 çay qaşığı bal və ya agave siropu
½ çay qaşığı vanil ekstraktı
Hazırlanması:
Bütün inqrediyentləri qarışdırın və soyuducuda 4-6 saat saxlayın. Üzərinə meyvə, qoz-fındıq və ya darçın əlavə edərək yeyə bilərsiniz.
5. Salat və Yeməklərə Səpmək
• Təzə salatlara, yoqurt və şorbalara xırdalanmış və ya bütöv şəkildə əlavə edilə bilər.
6. Çörək və Şirniyyat Bişirmədə
• Un və ya yumurta əvəzi kimi istifadə edilə bilər.
• Çia və su qarışdırılaraq yumurta yerinə (vəgan reseptlər üçün) istifadə oluna bilər.
Kimlər Çia Toxumundan Çəkinməlidir?
Çia toxumu qəbul edərkən aşağıdakı hallara diqqət edin:
• Həddindən artıq istifadə bağırsaq problemlərinə səbəb ola bilər (qaz, şişkinlik).
• Qan durulducu dərman qəbul edənlər diqqətli olmalıdır (çia qan dövranını sürətləndirə bilər).
• Aşağı təzyiqi olanlar çox miqdarda qəbul etməməlidir.
• Toxum allergiyası olanlar əvvəl az miqdarda yoxlamalıdır.
Nəticə
Çia toxumu superfood hesab edilir və ümumi sağlamlığı, həzm sistemini, ürək-damar sağlamlığını və çəki idarəsini dəstəkləyən mükəmməl bir qida mənbəyidir. Çia toxumunu qida rasionunuza daxil etməklə siz həm enerjinizi artıracaq, həm də bədəninizə faydalı bir töhfə verəcəksiniz”.
Ayşən Vəli