“Qış aylarında dərslərin 1 saat gec başlaması həm şagirdlərin fiziki və psixoloji sağlamlığı, həm də tədris prosesinin keyfiyyətinin artırılması baxımından vacib və məqsədəuyğun bir təklifdir. Bu təklifin arxasında dayanan əsas amillər qış aylarında hava şəraitinin çətinliyi, günlərin qısalması və şagirdlərin erkən saatlarda məktəbə gedərkən qarşılaşdıqları çətinliklərdir”. Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında təhsil eksperti Kamran Əsədov deyib.
Kamran Əsədov sözlərinə belə davam edib: “İlk növbədə, hava şəraiti nəzərə alınmalıdır. Dekabr, yanvar və fevral aylarında günəş daha gec çıxır və bu, şagirdlərin tam qaranlıqda yola çıxmasını tələb edir. Bu şəraitdə uşaqların təhlükəsizliyini təmin etmək çətindir. Sürüşkən yollar, qar və buz məktəbə gediş-gəlişi təhlükəli edir. Həmçinin, bu aylarda hava soyuq olduğundan şagirdlər məktəbə gedərkən xəstələnmə riski ilə üzləşirlər. Dərslərin daha gec başlaması şagirdlərə hava şəraitinin bir qədər yüngülləşdiyi, yolların işıqlandığı bir vaxtda məktəbə getmək imkanı verər.
Şagirdlərin psixoloji və fiziki rifahı da nəzərə alınmalıdır. Qış aylarında erkən qalxmaq uşaqlar üçün ciddi yuxu problemlərinə səbəb ola bilər. Uşaqların yuxu ehtiyacı onların təbii inkişafı üçün olduqca vacibdir. Yetərincə yuxu almayan şagirdlər dərslərdə yorğun, diqqətsiz və motivasiyasız olurlar. Bu vəziyyət onların akademik göstəricilərinə birbaşa təsir göstərir. Erkən saatlarda başlayan dərslər təkcə fiziki yorğunluğa deyil, həm də zehni yorğunluğa səbəb olur ki, bu da biliklərin mənimsənilməsini çətinləşdirir. Dərslərin bir saat gec başlaması isə bu problemi azalda bilər və uşaqların daha sağlam yuxu rejiminə malik olmasını təmin edər.
Tədris prosesi baxımından bu təklifin tətbiqi təhsilin keyfiyyətinə müsbət təsir göstərə bilər. Daha yaxşı yuxu rejiminə malik olan şagirdlər dərslərdə daha aktiv və diqqətli olurlar. Bununla yanaşı, müəllimlər də daha az yorğun və daha məhsuldar şəkildə tədris apara bilərlər. Erkən dərs saatları yalnız şagirdlər üçün deyil, həm də müəllimlər və valideynlər üçün əlavə stress mənbəyi ola bilər. Dərslərin bir saat gec başlaması tədris prosesini daha rahat və effektiv edə bilər.
Valideynlər baxımından da bu yanaşma məntiqli görünür. Bir çox valideyn iş gününə saat 9-da başlayır və uşaqları məktəbə daha erkən aparmaq məcburiyyətində qalır. Bu, onların gündəlik rejiminə əlavə yük gətirir. Dərslərin bir saat gec başlaması valideynlərə daha çevik hərəkət etmə və öz iş qrafikini uşaqların məktəbə gedəcəyi vaxtla uyğunlaşdırmaq imkanı verir.
Dünya təcrübəsinə nəzər salsaq, bəzi ölkələr artıq dərs saatlarını qış mövsümündə dəyişdirərək daha uyğun bir cədvəl tətbiq ediblər. Məsələn, Skandinaviya ölkələrində şagirdlərin sağlamlığı və təhlükəsizliyi nəzərə alınaraq dərs saatlarının tənzimlənməsi praktikası mövcuddur. Bu yanaşma qışın çətin şərtlərini yüngülləşdirmək və təhsilin effektivliyini artırmaq məqsədini güdür.
Nəticə olaraq, qış aylarında dərslərin bir saat gec başlaması həm şagirdlərin sağlamlığı və təhlükəsizliyi, həm də tədris prosesinin keyfiyyəti baxımından məqsədəuyğundur. Bu dəyişiklik şagirdlərin məktəbə daha hazır və motivasiyalı şəkildə gəlməsinə, valideynlərin daha rahat bir rejimə malik olmasına və təhsil prosesinin daha effektiv təşkil olunmasına imkan yaradacaqdır. Təhsildə bu cür sadə, lakin təsirli dəyişikliklər uzunmüddətli perspektivdə cəmiyyətin rifahına mühüm töhfə verə bilər”.
Ayşən Vəli