...Respublikaçı Donald Trampın prezidentliyi ABŞ və Çin arasında ticarət müharibəsində yeni mərhələyə səbəb ola bilər. Belə bir mübarizədə Pekinin cavab zərbələri endirmək gücü var ki, bu da dünya iqtisadi arenasında xaosa səbəb ola bilər.
SİA-nın məlumatına görə, Amerikanın Bloomberg nəşri Çinin Trampın Pekinə qoyulan məhdudiyyətlərlə bağlı mümkün siyasətlərinə reaksiyasının beş ssenarisini araşdırıb. Jurnalistlər Trampın Çinə qarşı tətbiq edəcəyi 60 faizlik tariflərin belə Çin iqtisadiyyatına məhdud təsir göstərəcəyi faktorunu nəzərə alıblar.
Çinin ABŞ xəzinələrini satması
Gözlənilir ki, Çin 734 milyard dollar dəyərində olan ABŞ Xəzinədarlıq istiqrazlarının böyük hissəsini və ya hamısını satmağa qərar verərsə, bunun ciddi nəticələri olacaq.
Söhbət Amerika qiymətli kağızlarının gəlirliliyinə təzyiqdən gedir, bunun nəticəsində qlobal maliyyə bazarlarının işi pozulacaq.
İstiqraz qiymətləri düşəcək, lakin Çinin aktivləri və valyuta ehtiyatları da ucuzlaşa bilər. Amerika ixracatçıları daha ucuz dollara görə müqayisəli üstünlüyə malik olacaqlar.
Yuanın dəyərinin azalması
Bu ssenaridə Çin ixracı daha rəqabətli olacaq. Qərar ABŞ-ın mümkün tariflərinin təsirini qismən kompensasiya edir. Lakin o zaman Çinin ticarət balansında rekord profisit yaranacaq ki, bu da tərəfdaşları qəzəbləndirəcək, onlar da qlobal iqtisadiyyatda balanssızlığın olmaması üçün Pekinə qarşı tariflər tətbiq edə bilərlər. O zaman əcnəbilər Çinə sərmayə qoymağa daha da həvəsli olmayacaqlar.
Əsas malların ixracına məhdudiyyətlər
Yayda Çin qallium və germaniumun xaricə satışını məhdudlaşdırmaq qərarına gəlib. Bu addım amerikalıların nəzarət tədbirlərini ləğv etməsi üçün Vaşinqtona təzyiq cəhdi kimi qəbul edilib.
Çinlilər müəyyən növ qrafitlərin ixracına qoyulan məhdudiyyətləri daha da sərtləşdirdilər və beləliklə, qabaqcıl çiplərin Çinə göndərilməsinin qarşısını almaq üçün qaydaları sərtləşdirən ABŞ-a cavab veriblər. Sürmə ilə bağlı əlavə məhdudiyyətlər qoyulub.
Sonrakı məhdudiyyətlər ABŞ-ı qabaqcıl texnologiyalar hazırlamaq üçün lazım olan metallardan məhrum edə bilər. Axı Çin bir çox faydalı qazıntıların istehsalı və emalı bazarında üstünlük təşkil edir. Bu, Pekinə əmtəə bazarlarına böyük təsir göstərməyə imkan verir.
Bununla belə, bu halda Çinin tərəfdaşları arasında reputasiyası zədələnəcək - onlar başqa təchizatçılar axtarmağa başlayacaqlar, çünki Pekin onların gözündə etibarlılığını itirəcək.
ABŞ korporasiyalarına zərbə
ABŞ ilə ticarət müharibəsi başlayandan sonra Çin artıq “etibarsız təşkilatların siyahısını” tərtib edib və həmçinin “xarici sanksiyalara qarşı mübarizə haqqında” qanun qəbul edib.
Pekinin Apple Inc., Tesla Inc, Microsoft Corp kimi şirkətləri həbs etmək və ya əməliyyatlarını bloklamaq imkanı ola bilər. Qeyd edilməlidir ki, onların Çindəki gəlirləri ildə on milyardlarla ölçülür.
Bununla belə, Dövlətlər Çin korporasiyalarına qarşı güzgü tədbirləri görə bilər. İstehlakçı boykotları isə tez bir zamanda nəzarətdən çıxa bilər.
Yeni bir ittifaqın yaradılması
Çin artıq Yaponiya, Hindistan, Almaniya və Avstraliya kimi ənənəvi Çin müttəfiqləri ilə fəal işləməyə çalışır. Pekin amerikalılarla münasibətlərin mümkün pisləşməsi səbəbindən xərclərdən qaçmaq üçün imkanlar axtarır.
...Ticarət müharibəsinin növbəti mərhələsində Pekinin tətbiq edə biləcəyi ən təsirli strategiyalardan biri Amerika müttəfiqlərini və tərəfdaşlarını ABŞ siyasətinin ehtiyatsız və sülh, rifah üçün zərərli olduğuna inandırmaq üçün kommersiya diplomatiyası ilə yanaşı Avrasiyada ittifaqlar qurmaq olacaq.
Bunu Bloomberg yazır.
Nəşrə görə, bu vəziyyətdən Çin və ABŞ arasındakı münaqişədə neytral mövqe tutan ölkələr qazanacaq.
Əli Babayev