Brüsselin seçkisonrası inqilaba hazırlığı gürcülər arasında gərginlik yaradıb
Avropa Parlamenti “Gürcüstanda demokratiyanın geri çəkilməsi və siyasi plüralizmə təhdidlər” adlı qətnamə qəbul edib. 495 deputat sənədin lehinə, 73-ü əleyhinə, 86 deputat isə bitərəf qalıb, Gürcüstan hakimiyyətinə qarşı sanksiyaların tətbiqi, Aİ-nin respublikanın inkişafı üçün ayıracağı 121,3 milyon avronun dondurulması və vizasız rejimə yenidən baxılması tələbi irəli sürülüb. Eyni zamanda, sanksiya tətbiq edilməməsi üçün Avropanın tələblərinin yerinə yetirilməsi, Gürcüstan hakimiyyətinin fikrincə, respublikaya ən azı 14 milyard lariyə (5 milyard dollardan çox) başa gələcək. Bununla paralel olaraq, Rusiya prezidenti Vladimir Putin Rusiya Federasiyasına işləmək üçün gələn gürcülər üçün vizasız rejimi uzadıb.
Əslində, Avropa Parlamentinin qətnaməsi hakim “Gürcü arzusu”nu Rusiyanın agenti adlandıran gürcü müxalifətinin bəyanatlarına əsaslanır. Xüsusilə, deputatlar xarici agentlər haqqında qanunları və cinsi azlıqların təbliğatına qarşı mübarizəni tənqid ediblər. Qətnamədə deyilir ki, Avropa İttifaqı ölkələrinin nümayəndələrinin fikrincə, Gürcüstan öz qanunvericiliyinin liberallaşdırılmasından uzaqlaşdığına görə, onun üçün vizasız rejimə yenidən baxılmalıdır. Bundan əlavə, onlar “Gürcü Arzusu”nun banisi Bidzina İvanişvilinin siyasətə qayıdışından məyus olduqlarını bildiriblər və “Rusiyaya dönüşün xeyrinə ölkənin Avro-Atlantik oriyentasiyasını pozmaq cəhdi”nə görə ona qarşı sanksiyalar tətbiq etməyi təklif ediblər.
Bundan əlavə, Avropa Parlamenti Gürcüstan hakimiyyətinin öz seçki kampaniyasında Rusiya-Ukrayna hərbi münaqişəsinin görüntülərindən istifadə etməsini pisləyib, həmçinin rəsmi Tbilisini Abxaziya və Cənubi Osetiyanın suverenliyinin tanınmaması prinsiplərindən kənara çıxmaqda ittiham edib. Maraqlıdır ki, əvvəlki tezislərlə bağlı bəzi mübahisələr hələ də mümkündürsə, o zaman “Gürcü arzusu” həmişə Sxinvali və Suxumi haqqında birmənalı danışıb – partiyanın nöqteyi-nəzərindən bu, işğal olunmuş ərazidir. Başqa bir məsələ odur ki, seçki kampaniyası çərçivəsində hakimiyyət barışıq mövzusu ilə oynayıb və bu, müxalifətə öz rəqiblərini milli maraqlara xəyanətdə ittiham etmək imkanı verib.
Avropalı deputatlar Rusiya əleyhinə sanksiyaları da unutmayıblar. Əvvəlcə Tbilisini Rusiyanın iqtisadi blokadasına qoşulmağa çağırıblar. İkincisi, onun sanksiyalardan yayınma cəhdlərinin qarşısını almaq üçün tədbirlər görəcəyi gözlənilir. Qətnaməyə reaksiya verən “Gürcü Arzusu” bu məqam üzərində dayanmaq qərarına gəlib və sadəcə olaraq qanunları və seçki strategiyası ilə bağlı şikayətlərə məhəl qoymayıb. Belə ki, Gürcüstan parlamentinin vitse-spikeri Georgi Volski bildirib ki, Tbilisi anti-Rusiya sanksiyaları tətbiq etməyəcək, çünki bununla o, yalnız özünə zərər verəcək, Rusiya isə ümumiyyətlə heç nə hiss etməyəcək. “Üstəlik, bu, şübhəsiz ki, müəyyən qarşıdurmaya gətirib çıxaracaq ki, bu da asanlıqla hərbi qarşıdurmaya çevrilə bilər. Ona görə də biz qətnaməni anti-Gürcüstan hesab edirik”, - deyə siyasətçi yekunlaşdırıb.
“Qətnamə müəllifləri çox yaxşı bilirlər ki, biz ikitərəfli sanksiyalarla Rusiyaya zərər verə bilmərik. Bu cür sanksiyalardan yalnız gürcü xalqı zərər görəcək”, – parlamentin spikeri Şalva Papuaşvili də razılaşır. Eyni zamanda o, anti-Rusiya sanksiyalarının Gürcüstan iqtisadiyyatının 18% azalmasına səbəb olacağını bəyan edib. “Aydındır ki, müəyyən qüvvələr ölkədə ikinci cəbhənin, müharibənin baş verməməsinə uyğunlaşa bilmir. Onlar üçün bu, belə bir ssenari hazırlaya bilmək üçün bir növ son döyüşdür... Avropa Komissiyasının rəyinin seçkilərdən əvvəl dərc edilməməsi qlobal müharibə partiyasının seçkilərdə qalib gəlməyə ümidinin olmadığını göstərir”, ölkənin baş naziri İrakli Kobaxidze deyib. Onun fikrincə, AK öz rəyini yalnız oktyabrın 30-da açıqlayacağından, bu o deməkdir ki, Brüssel səsvermənin nəticələrini gözləyir. Müvafiq olaraq, “Gürcü arzusu” hakim partiyanın zəfərli qələbəsini görən avropalıların Tbilisiyə hücum etmək fikrindən daşınacağına ümid edir. “Bu qətnamə əvvəlki üçü ilə eyni qiymətə malikdir. Effektiv olmayacaq”, – Kobaxidze əmin edib.
Öz növbəsində, müxalifət hesab edir ki, hakimiyyət əvvəlcə “işğalçı” adlandırdıqları Rusiya ilə ticarətə arxalanmasaydı, indi heç bir problem olmayacaqdı. “Gürcü arzusu” sual doğurur: sanksiyalara qoşulsaq, iqtisadi artım dayanacaq və 10% əvəzinə 1-2% olacaq. Etiraf etmək lazımdır ki, iqtisadi artımın bu 10%-i Rusiya ilə birbaşa və ya dolayı ticarətin nəticəsidir. Müxalifətin “Güclü Gürcüstan” seçki koalisiyasının liderlərindən biri Ana Natsvlişvili qətnamənin lehinə səsverməni “Gürcü arzusu”nun artıq Aİ-də müttəfiqlərinin olmadığının əyani sübutu hesab edib. “Əgər Gürcüstan vətəndaşları “Gürcü arzusu”nun taleyini bölüşmək istəmirlərsə, oktyabrın 26-da keçiriləcək parlament seçkilərində onun əleyhinə səs verməlidirlər. Əks halda, təcridin ağır yükü gürcü xalqının üzərinə düşəcək”, o vurğulayıb.
Qeyd edilib ki, Avropa Parlamentinin qətnaməsi məsləhət xarakteri daşıyır və birbaşa hüquqi nəticələrə malik deyil, lakin növbədənkənar seçkilər və ümumilikdə mövcud vəziyyət fonunda səslənən qiymətlər gürcü seçicilərinə təsir edəcək. Xüsusilə, bu o deməkdir ki, Aİ Gürcüstandakı prosesləri diqqətlə izləyir və gürcülər digər məsələlərlə yanaşı, geosiyasi seçim etməli olacaqlar. Əvvəllər heç vaxt beynəlxalq münasibətlər məsələsi bu qədər aydın şəkildə qaldırılmamışdı. “Gürcü arzusu” seçkilərdə qalib gəlsə və Aİ-nin seçki prosesinin təmizliyi ilə bağlı şikayəti olmasa, Brüssel çətin ki, Tbilisiyə qarşı sanksiyalarla razılaşsın. Amma eyni zamanda, avropalılar çoxdan Gürcüstan hakimiyyətinin Avropaya inteqrasiyanı davam etdirmək üçün yerinə yetirməli olduğu bir sıra şərtləri irəli sürüblər. Müvafiq olaraq, avropalıların nöqteyi-nəzərindən gürcü həmkarları demokratikləşmə yolu ilə getməsələr, onlar arasında siyasi dialoq bərpa olunmayacaq. Eyni zamanda, Aİ səlahiyyətliləri Rusiya-Gürcüstan ticarət əlaqələrinə dair iddialara üstünlük vermir.
Bu arada Rusiya prezidenti Vladimir Putin Rusiyaya işləmək üçün gələn Gürcüstan vətəndaşları üçün 90 gündən çox müddətə vizasız rejimi genişləndirib. Birincisi, bütün bu vəziyyət sadə gürcüləri “Gürcü arzusu”nu dəstəkləməyə sövq edir. İnsanlar Avropa Birliyinin ölkələrinə təzyiq göstərməsindən məmnun deyillər. Eyni zamanda, Rusiya tərəfindən vizasız rejimin genişləndirilməsi ikitərəfli münasibətlərin normallaşması yolunda böyük bir artıdır. Eyni zamanda, Avropa İttifaqı seçkilərdən sonra Gürcüstana qarşı vəd etdiyi sanksiyaları tətbiq edə bilər, lakin bu, Brüsselin ölkədəki vəziyyəti sarsıtmağa sərmayə yatırmaq qərarına gəlməsindən asılı olacaq. Bunun üçün ən azı seçkiləri qeyri-legitim kimi tanımaq üçün ciddi səbəb, eləcə də müxalifətin küçələrdə hakimiyyət uğrunda mübarizəyə hazır olması lazımdır.
İctimai-siyasi Telegram kanallarının müəllifləri də Rusiya Federasiyası ilə Gürcüstan arasında münasibətlərdəki dəyişiklikləri izləyiblər. Kreml Gürcüstan vətəndaşları üçün vizasız rejimin genişləndirilməsini “iki ölkə xalqları arasında fasiləsiz dialoq” kimi izah edib. “Dövlətlərarası münasibətlər bir şeydir. Humanitar əlaqələr fərqlidir”, - Dmitri Peskov bildirib. O qeyd edib ki, Rusiyada böyük gürcü diasporu var və rusiyalı turistlər bu ölkəyə tez-tez gedirlər.
Gürcülər üçün Rusiyaya giriş rejiminin əhəmiyyətli dərəcədə liberallaşdırılması onların həm seçicilərinə, həm də hakimiyyət orqanlarına eyni dərəcədə ünvanlanmış seçki ərəfəsində aşkar jestdir. Şübhə yoxdur ki, ayın sonunda oradakı səlahiyyətlilər əhəmiyyətli səs çoxluğu əldə edəcəklər.
V.VƏLİYEV