Alimlər yaxınlarının itkisinin insana necə təsir etdiyini kəşf ediblər

2 Avqust 2024 23:16 (UTC+04:00)

...Yeni bir araşdırma sevilən birinin itkisindən yaranan kədərlə bioloji qocalma arasında əlaqə tapıb.

Tədqiqat Kolumbiya Universitetinin Mailman İctimai Sağlamlıq Məktəbinin alimləri tərəfindən aparılıb.

SİA-nın rus saytlarından əldə etdiyi məlumata görə, bu barədə “Interesting Engineering” yazır.

Onlar müəyyən ediblər ki, valideynini, partnyorunu, bacısını və ya uşağını itirmiş insanlar, digrlərinə nisbətən daha sürətli bioloji qocalma əlamətləri göstərirlər.

Tədqiqatın aparıcı müəllifi Allison Aiello, “tədqiqat uşaqlıqdan yetkinliyə qədər olan ömür boyu itkin düşmə ilə daha sürətli bioloji qocalma arasında güclü əlaqə olduğunu göstərdiyini deyir.

Yaşlandıqca hüceyrələr, toxumalar və orqanlar daha az səmərəli fəaliyyət göstərir və xroniki xəstəliklərin inkişaf ehtimalını artırır. Bioloji qocalma epigenetik saatlar adlanan DNT markerləri ilə müəyyən edilir. Bu saat orqanizmlərin hüceyrə səviyyəsində nə qədər tez qocaldığını göstərir.

Aiello, həyatın müxtəlif mərhələlərində yaxınlarının itirilməsinin DNT markerlərinə necə təsir etdiyinə dair çox az araşdırma aparıldığını söyləyir.

Tədqiqat, itkin bioloji yaşa təsirini öyrənmək üçün yeniyetməlikdən yetkinliyə qədər minlərlə insanı izlədi.

İtkilər iki qrupa bölündü: uşaqlıq və ya yeniyetməlik dövründə (18 yaşa qədər) yaşananlar və yetkinlik dövründə baş verənlər (19-43 yaş). Tədqiqat həmçinin bir insanın həyatı boyu itkilərin məcmu sayını hesablayıb.
Tədqiqat göstərdi ki, itkilər nə qədər çox olarsa, bioloji qocalma da bir o qədər tez baş verir. Təsir ən çox yetkinlik dövründə iki və ya daha çox itki baş verdikdə nəzərə çarpdı.

Valideyn və ya bacı-qardaşın gənc yaşda ölümü dərin travma ola bilər. Bu, psixi sağlamlıq problemlərinə, koqnitiv çətinliklərə, ürək xəstəliyi və vaxtından əvvəl ölüm riskinin artmasına səbəb ola bilər. Bundan əlavə, bu sağlamlıq təsirləri itki baş verdikdən sonra uzun müddət davam edə bilər.

Nazlı Almuradova