Atatürkün ölüm xəbərinin bütün dünyada əks-səda yaratdığını bilirdinizmi?
1938-ci il noyabrın 10-da Türkiyə Cümhuriyyətinin qurucu lideri Mustafa Kamal Atatürkün vəfatı təkcə Türkiyədə deyil, bütün dünyada böyük kədərlə qarşılandı. Bu xəbər bir çox ölkədə bayraqların yarıyadək endirilməsinə, bir aylıq milli matəm elan edilməsinə, bəzi ölkələrdə məktəblərin bağlanmasına səbəb olub. Atatürkün ölümü keçmişdə Türkiyəyə düşmən olan ölkələrdə belə kədərlə qarşılandı.
Mustafa Kamal Atatürk Türkiyə Cümhuriyyətinin xarici siyasətini milli suverenlik, ölkədə sülh, dünyada sülh prinsipləri əsasında qurmuş, digər dövlətlərlə dostluq əlaqələrini inkişaf etdirməyi qarşısına məqsəd qoymuşdur. Cümhuriyyət elan edildikdən sonra Atatürkün ölümünədək bir çox dövlət xadimi Türkiyəyə səfər etmişlər. Hətta onu şəxsən tanımayan ölkələr də onun rəhbərliyi altında Türkiyənin yüksəlişini yüksək qiymətləndirirdilər. Bu səbəbdən onun ölüm xəbəri bütün dünya qəzetlərinin ilk səhifələrində elan edildi. Dövlət adamları, ziyalılar Atatürkün itkisi ilə bağlı mətbuata açıqlamalar veriblər. Bu açıqlamalardan bəzilərini təqdim edirik:
1928-ci ildə Türkiyəyə səfər edən və Atatürklə tanış olan Əfqanıstan kralı Əmanullah Xan kədərini bu sözlərlə ifadə edib: “Atatürk təkcə Türkiyənin deyil, bütün şərq dünyasının Atası idi''.
İkinci Dünya Müharibəsinin ayaq səslərinin eşidildiyi dövrdə alman tarixçisi professor Herbert Melziq deyib: “Əzab çəkən dünyada sülh və rifahı yenidən bərqərar etmək, bəşəriyyətin təkcə maddi deyil, həm də mənəvi inkişafını təmin etmək istəyənlər Atatürkün iman bəxş edən və istiqamətləndirici hidayətindən nümunə və güc almalıdırlar”.
1937-ci ildə Türkiyənin Qurtuluş Savaşının uğurlu olacağına şübhəsi olmayan yunan generalı Metaksas Ankaraya gəldiyi zaman “Türk xalqının şanlı rəhbəri” kimi xarakterizə etdiyi Mustafa Kamal Atatürklə görüşüb. Atatürk vəfat etdikdən sonra Metaksas deyib: “O, yalnız böyük şəxsiyyət deyil, həm də böyük sülh adamıdır. Onun Türkiyə Cumhuriyyətini qurmaq üçün göstərdiyi səylər əsrlər boyu unudulmayacaq''.
İngiltərənin “Times” qəzeti Atatürk haqqında dərc etdiyi məqalədə bu ifadələrə yer verib: “O, səltənətə əhəmiyyət verməyərək orduların dayağı olan Anadolu fermerlərinə böyük əhəmiyyət verdi''.
İranın ''Tehran'' qəzetinin isə Atatürk haqqında dərc etdiyi yazıda deyilir: "Atatürk kimi dahilər yalnız zahiri görkəmlə ölürlər. Lakin onlar gördükləri işlərlə daim yaşayırlar".