“Heydər Əliyev siyasəti Azərbaycanda yaşayır, davam etdirilir, zənginləşir və ölkəmiz uğurla inkişaf edir”.
İlham Əliyev
Müstəqilliyini anbaan, günbəgün, ilbəil möhkəmləndirən Azərbaycan dövlətinin tarixində möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin qızıl hərflərlə yazdığı şanlı səhifələrin sayı getdikcə artır. Bu il mayın 28-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaranmasının 100 illiyini qeyd edəcək respublikamız ulu öndər Heydər Əliyevin siyasi xəttini layiqincə davam etdirir, bütün sahələrdə sürətlə inkişaf edərək misilsiz nailiyyətlər qazanır. Dövlətimizin başçısı İlham Əliyev Azərbaycan bayrağının torpaqlarımızın hər qarışında dalğalanması üçün lazım gələn bütün addımları atır, ölkəmizin iqtisadi və hərbi qüdrətini, beynəlxalq nüfuzunu gücləndirməkdən ötrü böyük inam və qətiyyətlə çalışır, yurdumuzun işğaldan tam azad edilməsi, Böyük qayıdışın reallaşması üçün böyük cəsarət və əzm göstərir. Görülən bütün işlər Azərbaycan xalqının, Azərbaycan vətəndaşının daha xoş güzəranını qurmaq, sabahını daha gözəl və xoşbəxt etmək məqsədi daşıyır. Azərbaycan vətəndaşları öz dövlətinə və Prezidentinə ürəkdən inanır, taleyini ona etibar edir, hər bir işdə ona güvənir, harada, hansı ölkədə yaşamasından asılı olmayaraq, Azərbaycan dövlətinin, Azərbaycan Prezidentinin dəstəyini, gücünü hiss edir və bundan qürur duyur.
Prezident Administrasiyasının Sənədlərlə və vətəndaşların müraciətləri ilə iş şöbəsinin müdiri Süleyman İSMAYILOVun oxuculara təqdim edilən geniş təhlili məqaləsi də yola saldığımız 2017-ci ildə ölkə vətəndaşlarının qayğı və problemlərinin dövlət tərəfindən necə həll olunmasından, bu işə göstərilən yüksək diqqət və tələbkarlıqdan bəhs edir.
Davamlı, dərin və köklü islahatların sabaha inam doğuran uğurlu nəticələri
Hər bir ölkənin varlığı, rifahı, onun vətəndaşlarının normal və rahat yaşayışı həmin ölkənin iqtisadi inkişaf səviyyəsindən, bu inkişafa və tərəqqiyə zəmin yaradan siyasi idarəetmə sisteminin mükəmməlliyindən, dünyada baş verən qlobal proseslərin fonunda öz xalqının mənafelərinə uyğun siyasət yeritməsindən çox asılıdır. 25 ildən çoxdur ki, müstəqilliyinin bərpasının bəhrələrini, müsbət nəticələrini aydın görən Azərbaycan xalqı öz Prezidentinə dərin inam nümayiş etdirərək, ölkənin iqtisadi və müdafiə qüdrətini artırmaq üçün fədakarlıqla çalışır, regionda və dünyada ən inkişaf etmiş nümunəvi bir dövlət qurmaqda, onu möhkəmləndirməkdə davam edir.
Ölkənin inkişaf istiqamətlərini və tutduğu yolu, dövlətin yeritdiyi siyasəti müəyyənləşdirən Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev deyir: “Bizim siyasətimiz uzunmüddətli siyasətdir. Biz ölkəmizin gələcəyi, uzunmüddətli, dayanıqlı inkişaf haqqında düşünürük... Bu gün biz özümüzü dünya miqyasında müstəqil ölkə kimi təqdim edə bilmişik, müstəqil siyasət aparan ölkə kimi tanınırıq. Əlbəttə ki, bunun təməlində güclü siyasi iradə, xalq-iqtidar birliyi, bir çox başqa amillər dayanır. Onların arasında iqtisadi müstəqillik xüsusi yer tutur”.
2017-ci il ölkədə böyük siyasi və iqtisadi islahatlar ili kimi yadda qalmışdır. Azərbaycanda dövlət idarəçilik sistemi daha da təkmilləşdirilmiş və inkişaf etdirilmişdir. Bu məqsədlə Konstitusiyanın preambulasında əksini tapan niyyət və prinsiplərin həyata keçirilməsi üçün müvafiq tədbirlər görülmüş, Konstitusiyaya edilmiş əlavə və dəyişikliklərə uyğun olaraq ölkəmizdə vitse-prezidentlik təsisatının yaradılması reallaşmışdır. Bu təsisatın yaradılması olduqca vacib hadisə olaraq ölkəmizin yeni siyasi-hüquqi inkişaf mərhələsinə qədəm qoyduğu və əsaslı iqtisadi islahatların aparıldığı indiki dövrdə idarəetmə sistemində səmərəliliyin artırılması, dövlətimizin qarşısında qoyulan vəzifələrin reallaşdırılması üçün çox əhəmiyyətli addım olmuşdur.
Birinci vitse-prezident təsisatının ölkəmizdə ilk dəfə tətbiq olunması, Azərbaycan Prezidentinin Sərəncamı ilə həmin vəzifəyə son illərdə ictimai-siyasi fəaliyyəti ilə xalq arasında böyük nüfuz və hörmət qazanmış Mehriban xanım Əliyevanın təyin edilməsi ictimaiyyət tərəfindən böyük rəğbətlə qarşılanmışdır. Bu, ilk növbədə, onun Azərbaycanı beynəlxalq miqyasda yüksək səviyyədə təmsil etməsi, dövlətə və xalqa xidmət nümunəsi olan işləri, Azərbaycan mədəniyyətinin dünyada tanıdılması, xarici ölkələrdə həyata keçirdiyi yüksək humanitar missiyalarının və səmərəli fəaliyyətinin böyük rezonans doğurması ilə bağlıdır.
Mehriban xanım Əliyeva Azərbaycan mədəniyyətinin qorunması və inkişafı üçün göstərdiyi böyük fədakarlığı ilə ümumxalq məhəbbətini qazanmışdır. Azərbaycanda keçirilən beynəlxalq humanitar forumların və böyük idman tədbirlərinin təşkilində, xarici ölkələrdə Azərbaycanla bağlı mədəni tədbirlərin keçirilməsində onun misilsiz əməyi vardır.
Azərbaycanın dövlət başçısı İlham Əliyevin 2017-ci ilin fevralında Təhlükəsizlik Şurasının iclasında Mehriban xanım barədə dediyi sözlər onun fəaliyyətinə verilən obyektiv qiymətdir: “...Mehriban Əliyeva çox peşəkar, bilikli, təcrübəli, prinsipial, çox xeyirxah bir insandır. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycan xalqı ona böyük rəğbət və sevgi ilə yanaşır”.
Birinci vitse-prezident vəzifəsinə təyinatından sonra Mehriban xanım Əliyeva dövlətin sosial siyasətinin daha uğurla həyata keçirilməsinə öz töhfələrini verməkdədir. Onun təşəbbüsü ilə təhsil sistemində aparılan ciddi islahatlar, səhiyyə müəssisələrinin fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi və Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə çoxsaylı xeyriyyə tədbirlərinin keçirilməsi onu xalq üçün əziz insana çevirmişdir. Bir çox xarici ölkələrin yüksək mükafatlarına layiq görülmüş Mehriban xanım Əliyeva ötən ilin dekabrında Rus Pravoslav Kilsəsinin II dərəcəli Müqəddəs Mələksima Knyaginya Olqa ordeni ilə təltif edilmişdir. Həmin ordenin təqdimat mərasimində Moskvanın və bütün Rusiyanın patriarxı Kirill Mehriban xanım Əliyevanı öz ölkəsinin və xalqının həyatında çox mühüm rol oynayan, böyük istedada və gözəl mənəvi keyfiyyətlərə malik bir insan kimi səciyyələndirmiş, Vətənindən uzaqlarda da çox nəcib işlər gördüyünü vurğulamışdır.
Ötən ilin yekunları və əsas hadisələri, il ərzində qazanılan uğurların əsas məqamları ölkə Prezidentinin Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü və Yeni İl münasibətilə xalqa müraciətində konkret və aydın şərh edilmişdir.
Azərbaycan Prezidenti ölkənin ötənilki uğurlarından bəhs edərkən nəzərdə tutulan bütün vəzifələrin icra edildiyini, Azərbaycanda sabitliyin təmin olunduğunu xüsusi qeyd etmiş və bu sabitliyin mənbəyinin xalq-iqtidar birliyi olduğunu bir daha vurğulamışdır. Çünki sabitlik olmayan yerdə heç bir inkişafdan söhbət gedə bilməz.
Cənab Prezidentin göstərdiyi kimi, bütün sahələrdə inkişafı göz qabağında olan Azərbaycanın beynəlxalq əlaqələri daha da genişlənmiş, ölkəmiz özünü ləyaqətli və etibarlı tərəfdaş kimi tanıtmış, regional sabitliyə böyük töhfələr vermiş, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı çərçivəsində fəal iştirak edərək 2017-ci ili “İslam Həmrəyliyi İli” elan etmişdir. Ölkəmizdə keçirilən IV İslam Həmrəyliyi Oyunları təkcə müsəlman dünyasında deyil, beynəlxalq miqyasda böyük əks-səda doğurmuşdur. Azərbaycan 2016-cı ildə də “Multikulturalizm İli” çərçivəsində dinlərarası, mədəniyyətlərarası dialoqun inkişafında böyük rol oynayaraq, dünya miqyasında dialoq mərkəzlərindən birinə çevrilmiş, “Şərqin İsveçrəsi” şöhrətini qazanmışdır.
2017-ci ilin sonunda Bakıda keçirilmiş və “İslam Həmrəyliyi İli”nin yekunlarına həsr olunmuş beynəlxalq konfransda dünyanın 40-dan artıq ölkəsindən 150-dən çox nümayəndə iştirak edirdi. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin dərin məzmunlu çıxışında irəli sürülən həmrəylik konsepsiyaları həm islam aləmində, həm də dünyada sülhün, tolerantlığın, Azərbaycan multikulturalizminin təşviqinə böyük töhfə idi.
Ölkə Prezidenti ötən il dünyanın 14 ölkəsinə 20-dən çox səfər etmiş, Azərbaycanın dünya miqyasında müsbət imicinin və reputasiyasının olduğunu sübuta yetirmiş, dünyada ölkəmizə marağın gündən-günə artmasına, onun iqtisadi əlaqələrinin daha da möhkəmlənməsinə təkan vermişdir.
Cənab Prezident il ərzində bir çox beynəlxalq tədbirlərdə iştirak və çıxış edərək, beynəlxalq təşkilatların rəhbərləri, müxtəlif ölkələrin dövlət və hökumət başçıları ilə danışıqlar aparmışdır. Bütün bunlar Azərbaycanın beynəlxalq əlaqələrinin və mövqeyinin daha da güclənməsinə və genişlənməsinə xidmət etmişdir.
Təsadüfi deyildir ki, dünyanın ən nüfuzlu kütləvi informasiya vasitələrində Azərbaycanın müsbət imicini təsdiq edən çoxsaylı materiallar dərc olunur, əksər beynəlxalq reytinq cədvəllərində ölkəmiz gündən-günə irəliləyir. Azərbaycan vətəndaşları dünyanın bir çox ölkələrinə viza almadan səfər edə bilirlər. Azərbaycan Prezidentinin 2018-ci il 31 yanvar tarixli Fərmanı ilə əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər üçün respublikanın hava limanlarında “ASAN Viza” sisteminin tətbiq edilməsi ölkəmizin müsbət imicini daha da gücləndirir.
Hazırda Azərbaycanın bütün sahələrdə əldə etdiyi nailiyyətlər istər Avropa, istərsə də Şərq ölkələrinin tanınmış mətbuat orqanlarının diqqət mərkəzindədir. Dünyanın 193 ölkəsində olmuş amerikalı səyyahın məşhur “USA today” informasiya agentliyi üçün bu günlərdə hazırladığı reytinqdə Bakı şəhəri turizm üçün gözəl və ən sabit şəhər adlandırılmışdır. ABŞ-ın nüfuzlu nəşrlərindən biri olan “The Washington Times” qəzeti Azərbaycanın “Odlar yurdu”, onun paytaxtı Bakının isə “Şərqin Parisi” adlandırıldığını, “mədəniyyətlərin və sivilizasiyaların Bakıda qovuşduğunu” yazır, Azərbaycanı idmançıların öz istedadlarını göstərmək üçün “bütün dünyada ən ideal yer” hesab edir.
Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunun güclənməsindən bəhs edərkən 2017-ci ildə “Azəri-Çıraq-Günəşli” neft yatağının istismar müddətinin 2050-ci ilə qədər uzadılmasına dair yeni sazişin imzalanmasını, bunun ölkəmizə milyardlarla dollar gəlir gətirəcəyini, təkcə verilən bonusun 3 milyard ABŞ dollarından çox olduğunu, “Cənub Qaz Dəhlizi”nin və TANAP layihəsinin son mərhələyə qədəm qoyduğunu, ölkəmizin Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində önəmli tərəfdaşa çevrildiyini də diqqətə çatdırmaq lazımdır.
Azərbaycan iqtisadi inkişafına düşünülmüş və məqsədyönlü daxili və xarici siyasət yeritməklə, maliyyə resurslarından bacarıqla və uzaqgörənliklə istifadə etməklə nail olur. Aparılan düzgün iqtisadi siyasət nəticəsində müstəqillik illərində büdcəsi ildən-ilə artan Azərbaycanın 2018-ci il üçün dövlət büdcəsinin xərcləri Qırğızıstandan 5,8, Moldovadan 5,5, Tacikistandan 4,9, Ermənistandan 4, Gürcüstandan 2,4 dəfə, Latviyadan 64, Özbəkistandan 56, Belarusdan 17, Litvadan 12, Türkmənistandan 10 faiz çoxdur. Ölkə Prezidenti haqlı olaraq deyir: “Yoxsul Ermənistandan fərqli olaraq, biz öz hesabımıza yaşayırıq, o cümlədən hərbi gücümüzü öz hesabımıza artırırıq. Ermənistandan fərqli olaraq, heç kimdən dilənmirik, heç kimə yalvarmırıq”. Özünü bütün regional layihələrdən kənarda qoymuş və işğalçılıq siyasətindən əl çəkməyən Ermənistanın bu gün 7 milyard ABŞ dollarınadək borcu vardır, bu da onun ÜDM-nin 60 faizindən çoxdur. İqtisadiyyatın iflas həddinə çatması əhalini son dərəcə narazı salmışdır.
Azərbaycanın iqtisadi qüdrəti həm də onun müdafiə qüdrəti deməkdir. Bu gün Azərbaycan Ordusu nəinki regionun, həmçinin dünyanın orduları sırasında öz texniki təchizatına, potensialına, nizam-intizamına, kadr hazırlığına, mütəşəkkilliyinə görə yüksək qiymət verilən ordulardan biri hesab edilir. Azərbaycan Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı İlham Əliyev ordu quruculuğunu ən prioritet məsələlərdən biri sayaraq, ordumuzun müasir vəziyyəti ilə fəxr etdiyini dəfələrlə bəyan edərək demişdir: “Bu gün beynəlxalq reytinqlərə görə, Azərbaycan Ordusu dünya miqyasında güclü ordular sırasındadır. Ordumuz üçün nə lazımdırsa, biz onu da edirik. Ordumuzun maddi-texniki bazası möhkəmlənir”.
Ordumuzun gücünü aprel döyüşlərində görən düşmən daim səksəkə içindədir. Çünki istər insan resursları, istərsə də bütün digər parametrlər üzrə onlar öz zəifliklərini dərk edir və görürlər ki, Azərbaycan Ordusu onlardan qat-qat güclüdür. Ordumuz torpaqlarımızı azad etməyə və düşmənə sarsıdıcı zərbə endirməyə daim hazırdır. Ölkə Prezidentinin qeyd etdiyi kimi, Azərbaycan öz prinsipial mövqeyindən heç vaxt geri çəkilməyəcək və ölkəmizin ərazi bütövlüyü mütləq bərpa olunacaqdır.
Ölkə Prezidenti bu il yanvarın 10-da Nazirlər Kabinetinin 2017-ci ilin sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunmuş iclasında Azərbaycanın ötən il qazandığı nailiyyətləri bir daha hərtərəfli təhlil etmiş, bu nailiyyətləri ölkə rəhbərliyinin uğurlu siyasətinə xalq tərəfindən göstərilən dəstəklə əsaslandırmışdır. Dövlətimizin başçısının qeyd etdiyi kimi, ümumi daxili məhsulun, xüsusilə qeyri-neft sektorunun 2,5 faiz, o cümlədən sənayenin 3,6, kənd təsərrüfatının 4,1 faiz artması çox önəmli olmuşdur.
Ümumiyyətlə, ilin yekunları bütün əsas göstəricilər üzrə müsbət olmuşdur və cənab Prezidentin göstərdiyi kimi, hər bir ölkə belə nəticələrlə fəxr edə bilər. İl ərzində respublika iqtisadiyyatına 14,6 milyard ABŞ dollarına yaxın investisiyanın cəlb olunması, həmçinin ticarət balansımızın müsbət saldosunun 6,2 milyard dollar olması böyük uğurdur. Hər il əhalisinin azı 100 min nəfər artdığı respublikamızda iqtisadi inkişafın da yüksək səviyyədə olması və yeni iş yerlərinin yaradılması üçün ölkə iqtisadiyyatına böyük investisiyalar qoyulması tələb olunur. Təkcə 2004-2017-ci illərdə Azərbaycan iqtisadiyyatına cəmi 225 milyard ABŞ dolları vəsait qoyulmuşdur. Bunun sayəsində özəl bölmənin payı ümumi daxili məhsulda 80 faizə çatmışdır.
Azərbaycan Prezidenti bu il ölkə iqtisadiyyatına qoyulan sərmayənin 15 milyard ABŞ dollarına çatacağını bildirərək deyir: “...Azərbaycan bu gün dünya miqyasında sərmayə qoyuluşu üçün çox cəlbedici ölkəyə çevrilibdir. Həm iqtisadi sabitlik, valyuta ehtiyatlarımız, siyasi sabitlik və Azərbaycanda həyata keçirilən önəmli layihələrin kommersiya cəlbediciliyi xarici sərmayənin cəlb edilməsində bizə kömək göstərəcəkdir”.
Ötən il ölkədə iki milyardıncı ton neft hasil edilmiş, Bakı Gəmiqayırma Zavodunun istehsalı olan “Xankəndi” yeni sualtı tikinti gəmisi suya buraxılmış, bununla da “Şahdəniz-2” layihəsinin həyata keçirilməsinə geniş imkanlar yaradılmış, Xəzər dənizində Heydər Əliyev adına yarımdalma qazma qurğusu istifadəyə verilmişdir. Bu, dünyada 1400 atmosfer sistemi texnologiyasına sahib olan ilk və yeganə qurğudur. Onun yükgötürmə qabiliyyəti 5600, sututumu isə 47500 tondur və bu qurğu vasitəsilə 12,2 min metr dərinliyə qədər quyu qazmaq mümkündür.
Ölkəmizin Qarabağ probleminə görə yaşadığı çətinliklərə, qaçqınların və məcburi köçkünlərin problemlərinə, müdafiə xərclərinin böyük vəsait tələb etməsinə, üstəlik neftin qiymətinin aşağı olmasına, dünyada hökm sürən böhrana baxmayaraq, keçən il Azərbaycanın strateji valyuta ehtiyatlarının 4,5 milyard ABŞ dollarından çox artaraq 42 milyard dollara çatması, adambaşına düşən valyuta ehtiyatlarının həcminə görə dünyada öncül yerlərdən birini tutması, ixrac potensialının 19 faiz, o cümlədən qeyri-neft ixracının 24 faiz artması, il ərzində 221 min, o cümlədən 177 mindən çox daimi iş yerinin açılması, işsizliyin 5 faiz, yoxsulluğun 5,4 faiz səviyyəsində olması, ən başlıcası, görülən və nəzərdə tutulan işlər bütövlükdə vətəndaşların güzəranının yaxşılaşdırılmasına və onların problemlərinin müsbət həllinə imkan yaradır.
Ölkə Prezidentinin qeyd etdiyi kimi, həyata keçirilən layihələr, o cümlədən strateji yol xəritələrinin icrası ölkəmizin beynəlxalq arenadakı rolunu, çəkisini artırır. Bu gün Azərbaycanın iştirakı olmadan regionda heç bir layihə, hətta heç bir siyasi təşəbbüs reallaşa bilməz. Azərbaycan dünya miqyasında özünü güclü dövlət kimi təsdiqləyib.
Azərbaycanın iqtisadi inkişafını əks etdirən göstəricilərdən biri də onun hər il Dünya İqtisadi Forumunun “Qlobal Rəqabətlilik Hesabatı”nda tutduğu yerlərdir. 2017-2018-ci illər hesabatında Azərbaycanın reytinqi 2 pillə yüksələrək 35-ci yerə çıxmış və 12 əsas indikatordan 9-u üzrə yaxşılaşmışdır.
Dünya iqtisadiyyatının inkişafında misilsiz rol oynayan və bu il 3 mindən artıq iştirakçısı olan 48-ci Davos İqtisadi Forumunda Azərbaycana və Azərbaycan Prezidentinə çox böyük maraq nümayiş etdirilmişdir. Builki forumda “Parçalanmış dünyada paylaşılan gələcək yaratmaq” mövzusunda müzakirələr aparılmış, 70-dən artıq ölkənin dövlət və hökumət başçıları, dünyanın 900-dən çox aparıcı şirkəti iştirak etmişdir. Bu forumda artıq 12-ci dəfə iştirak edən Azərbaycan Prezidenti ötən illər ərzində 183 görüş, o cümlədən 33 dövlət və 19 hökumət başçısı, 23 nazir və digər hökumət rəsmiləri, 90-dan çox şirkət və 18 beynəlxalq təşkilatın rəhbərləri ilə görüşlər keçirmiş, forumun sessiyalarında 27 dəfə iştirak etmiş, kütləvi informasiya vasitələrinə çoxsaylı müsahibələr vermişdir. Bu forumda diqqəti cəlb edən cəhətlərdən biri də Azərbaycanın “Ekspo-2025” layihəsinə öz namizədliyini irəli sürən ölkə kimi təqdimat mərasimi keçirməsidir.
Dünya Bankının hazırladığı “Doing Business 2018” hesabatında da Azərbaycan 8 pillə irəliləyərək 190 ölkə arasında 65-ci pillədən 57-ci yerə yüksəlmiş, həmçinin Avropa və Mərkəzi Asiya regionu üzrə ən islahatçı 3 ölkədən biri hesab olunmuşdur. “Doing Business 2018” hesabatında Azərbaycanın mövqeyinin 10 indikatordan 6-sı, o cümlədən əmlakın qeydiyyata alınması, elektrik enerjisinin əldə edilməsi, kiçik investorların hüquqlarının qorunması və digər göstəricilər üzrə yaxşılaşması da yüksək qiymətləndirilməlidir.
Qlobal Rəqabətlilik Hesabatının “Siyasətçilərə ictimai etimad” kateqoriyasında Azərbaycan “Böyük İyirmilik” ölkələrinin bir çoxunu geridə qoymuş, 137 ölkə arasında 20-ci pilləyə yüksəlmiş, eyni zamanda, “Dövlət tənzimlənməsinin yükü” göstəricisinə görə dünyada 15-ci yerdə qərarlaşmışdır ki, bu da ölkə Prezidenti İlham Əliyevin siyasətinə əhalinin və biznes aləminin yüksək etimadının göstəricisidir.
2017-ci ilin nailiyyətlərindən danışarkən ölkədə sənaye sahələrinin inkişafına göstərilən diqqəti də qeyd etməliyik. Azərbaycanda sənayenin inkişafı üçün yaradılan sənaye məhəllələri getdikcə artır. Artıq belə sənaye məhəllələri Neftçalada, Sabirabadda fəaliyyətə başlamış, Balaxanı Sənaye Parkı, digər rayonlarda isə yeni müəssisələr işə düşmüşdür. Sənayenin inkişafına yetirilən diqqət nəticəsində ölkədə sahibkarlıq getdikcə böyük vüsət alır. Neft və qazdan gələn gəlirlər insan kapitalına yönəldilir, infrastruktur layihələrinin icrasına, özəl sektorun inkişafına istiqamətləndirilir.
Aparılan iqtisadi islahatlar ölkənin maliyyə ehtiyatlarından səmərəli istifadə olunmaqla həyata keçirilir. 2017-ci ildə respublikada 1953 sahibkarlıq subyektinin investisiya layihələrinin maliyyələşməsinə 146 milyon manat güzəştli kredit verilmişdir və bu kreditlərin 65 faizi regionların, 35 faizi isə Bakı şəhəri və onun qəsəbələrinin payına düşür. İl ərzində güzəştli kreditlərin 67,6 faizi aqrar sektorun, 32,4 faizi müxtəlif sənaye məhsullarının istehsalı və emalının inkişafına yönəldilib. Bunun hesabına 60 müəssisə istifadəyə verilmiş, 40 müəssisədə isə işlər davam etdirilir.
Dövlət başçısı Azərbaycan iqtisadiyyatının mühüm və perspektivli sənaye sahələrinə sərmayə qoyuluşunu həmişə dəstəkləmişdir. Dövlətimiz Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu vasitəsilə vaxtilə verilmiş, indi isə geri qaytarılmış vəsait hesabına sahibkarlara bu il 170 milyon manat güzəştli kredit verəcəkdir ki, bu da yeni iş yerlərinin yaradılmasına və sürətli inkişafımıza kömək edəcəkdir.
Azərbaycanda iqtisadiyyatın inkişafında böyük əhəmiyyəti olan yol-nəqliyyat infrastrukturuna xüsusi diqqət yetirilir. Ötən ilin ən mühüm hadisələrindən birinə çevrilmiş Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun oktyabrın 30-da Türkiyə və Azərbaycan prezidentlərinin, bir çox ölkələrin nümayəndə heyətlərinin iştirakı ilə keçirilən unudulmaz açılış mərasimi beynəlxalq aləmdə geniş rezonansa səbəb olmuşdur. Çoxlarına əlçatmaz və xəyal kimi görünən, bir çox güclərin hər vasitə ilə əngəlləməyə çalışdığı bu mühüm layihə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin qətiyyəti, dövlətimizin maliyyə dəstəyi sayəsində reallaşmış və ölkəmizin böyük logistika mərkəzinə çevrilməsini təmin etmişdir.
Nazirlər Kabinetinin 2017-ci ilin yekunlarına həsr olunmuş iclasında ölkə Prezidentinin qeyd etdiyi kimi, bu yol “...nəinki ölkəmiz üçün, bölgə üçün, dünya üçün önəmli hadisə olmuşdur. Bu yol Bakıdan başlanır. Təsadüfi deyil ki, təntənəli açılış mərasimi Azərbaycanda keçirilmişdir. Uzunluğu 850 kilometrə yaxın olan dəmir yolunun 504 kilometri Azərbaycan ərazisində tikilib, bərpa edilib. ...Azərbaycan bu yolun icrasında ən böyük maliyyə yükünü öz üzərinə götürmüşdür. Bu tarixi layihənin icrası Azərbaycanı beynəlxalq nəqliyyat mərkəzlərindən birinə çevirəcək və artıq çevirir. Yol açılandan sonra qısa müddət ərzində - cəmi 2 ay ərzində bir çox ölkələrdən Bakı-Tbilisi-Qarsa qoşulmaq haqqında bizə müraciətlər olmuşdur”.
Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu ilə yanaşı, qonşu İrandan keçən Şimal-Cənub layihəsinin gerçəkləşməsi üçün də böyük işlər görülür. Ümumiyyətlə, Azərbaycanda yol-nəqliyyat infrastrukturuna külli miqdarda sərmayə qoyulması nəticəsində 2004-cü ildən bu günə qədər 11 min kilometr avtomobil yolu tikilmiş, 6 beynəlxalq hava limanı istifadəyə verilmişdir. Bu gün Azərbaycanda hava və dəniz yolu ilə yükdaşımalara da xüsusi önəm verilir. Bunun üçün 20-yə yaxın yük təyyarəsindən ibarət böyük park yaradılmışdır, hazırda 270 gəmidən ibarət Xəzər donanması fəaliyyət göstərir. Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanının yükaşırma imkanları 25 milyon tona və ya 500 min konteynerə çatdırılacaqdır.
Beynəlxalq yükdaşımalar üçün güclü infrastruktur yaradılması ilə yanaşı, respublikadaxili yolların da çəkilməsinə böyük vəsait qoyulmuş, ayrılmış vəsait hesabına 2017-ci ildə 1300 kilometr avtomobil yolu salınmış, 500-dən çox kəndə yeni və gözəl yollar çəkilmişdir.
Azərbaycanda 2017-ci ili həm də kənd təsərrüfatında dönüş ili adlandırmaq olar. Vaxtilə mövcud olan ənənəvi kənd təsərrüfatı sahələrinin müasir texnologiyalar əsasında yenidən bərpa edilməsi məşğulluq səviyyəsinin yüksəldilməsinə, ixrac imkanlarının artırılmasına şərait yaratmışdır. Dövlət başçısının təşəbbüsü ilə aqroparkların yaradılması diqqət mərkəzində olmuş, il ərzində yaradılan 32 iri fermer təsərrüfatına böyük maliyyə dəstəyi göstərilmişdir. Mövcud 38 aqropark ölkənin ixrac potensialını xeyli artırmışdır. Məhz dövlət başçısının tapşırığına uyğun olaraq, ümumi dəyəri 350,6 milyon manat olan 13 aqroparkın yaradılmasına 98,6 milyon manat güzəştli kredit, həmçinin 10 aqropark üzrə dəyəri 390 milyon manat olan 13 layihəyə investisiya təşviqi sənədi verilmiş, son 2 ildə kənd təsərrüfatı texnikasının alınmasına 295 milyon manat ayrılmışdır. İnnovativ meyarlara uyğun qurulan belə aqroparklar gələcəkdə ölkənin ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə və respublika üçün vacib məsələlərdən biri olan yeni iş yerlərinin yaradılmasına kömək edəcəkdir.
Kənd təsərrüfatına göstərilən diqqət və qayğı nəticəsində Azərbaycan Dünya İqtisadi Forumunun hesabatında Ərzaq təhlükəsizliyi indeksinə görə 57-ci yerə yüksəlmiş, kənd təsərrüfatının inkişafı üçün böyük meliorasiya işləri aparılmış və lazımi infrastruktur yaradılmış, təkcə meliorasiya sisteminin təkmilləşdirilməsinə 2017-ci ildə 461 milyon manat vəsait yönəldilmişdir.
Çox qısa bir müddət ərzində respublikada 18 min hektar fındıq bağı salınmış, 207 min ton pambıq, 245 ton barama, 5200 ton tütün tədarük edilmiş, 400 hektardan çox sahədə yeni istixana kompleksləri yaradılmış, 140 milyon dollar dəyərində pomidor ixrac edilmişdir. Eyni zamanda, daxili tələbatın daha yaxşı təmin edilməsinə başlanmışdır. Ümumilikdə 187 ölkə ilə ticarət əlaqəsi olan, 113 ölkəyə məhsul ixrac edən Azərbaycanın xarici ticarət dövriyyəsi keçən il 10 faizədək artmışdır.
Azərbaycan Prezidenti 2017-ci ilin yekunlarından danışarkən bu sahənin daim dövlətin diqqət mərkəzində olduğunu, qısa vaxtda əldə olunan uğurları bir daha qeyd edərək demişdir: “Dövlət ilkin mərhələdə öz dəstəyini göstərir, bundan sonra hər şey yoluna düşəcək... Əgər dövlət lazım olan vaxtda öz dəstəyini göstərməsəydi, bu gün kənd təsərrüfatında 4,1 faiz artımdan söhbət belə gedə bilməzdi və əksinə, bəlkə də bu sahə tənəzzülə uğrayardı”.
Ötən il sentyabrın 2-də ölkə Prezidentinin Cəlilabad və Lənkəran rayonlarına səfəri zamanı keçirilən müşavirədə kənd təsərrüfatının inkişafı məsələləri xüsusi müzakirə olunmuşdur. Ölkə Prezidentinin iştirakı ilə bölgələrdə pambıqçılıq, barama, tütün və fındıqçılıq, çay, çəltik və sitrusçuluq üzrə, habelə qeyr-neft ixracatçıları ilə keçirilən müşavirələr bu sahələrin sürətli inkişafına təkan vermişdir.
Ümumiyyətlə, Azərbaycanın regionlarının inkişafında ölkə Prezidentinin səfərlərinin böyük təsiri olmuşdur. Təkcə 2017-ci ildə dövlətimizin başçısı ölkənin 28 rayonuna 31 səfər etmiş, müşavirələr keçirmiş, 100-dən çox obyektin açılışında iştirak etmişdir.
Azərbaycan Prezidenti respublikanın hər bir regionunun, hər bir rayonunun və kəndinin problemlərini diqqət mərkəzində saxlamağı tövsiyə edir və bunu öz çıxışlarında qeyd edir: “...Azərbaycanda inkişaf dayanıqlıdır və uğurludur. Növbəti illərdə Azərbaycan ancaq və ancaq yüksək sürətlə, böyük uğurlarla irəliyə gedəcək. Qarşıda duran vəzifələr hələ çoxdur. Biz bütün problemləri, insanları narahat edən məsələləri həll etməliyik. Həm Bakının, həm böyük şəhərlərin, ən xırda kəndin də problemi diqqət mərkəzində olmalıdır”.
Həyata keçirilən layihələrin və görülən işlərin əsas məqsədi ölkənin iqtisadi və müdafiə qüdrətini artırmaq, əhalinin güzəranını yaxşılaşdırmaq və vətəndaşları narahat edən problemlərin həlli üçün zəmin yaratmaqdır. 2017-ci ildə sosial sahələrin inkişafına 5 milyard 52 milyon manat və ya dövlət büdcəsi xərclərinin 28,7 faizi həcmində vəsait yönəldilmişdir.
Ölkə əhalisinin sosial müdafiəsini gücləndirmək üçün ciddi tədbirlər görülmüş, bu məqsədlə dövlət büdcəsində kifayət qədər vəsait nəzərdə tutulmuşdur. Təkcə qaçqınların və məcburi köçkünlərin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi, onların həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması üçün dövlət büdcəsindən və Dövlət Neft Fondundan 326 milyon manat vəsait ayrılmışdır.
Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın Bakı və Abşeron yarımadasında qəzalı binalarda məskunlaşmış 4 mindən çox məcburi köçkün ailəsinin yeni mənzillərə köçürülməsi təşəbbüsü xüsusi sevinclə qarşılanmışdır.
Ümumən əhalinin sosial müdafiəsi Azərbaycan dövlətinin ən çox diqqət yetirdiyi məsələlərdən biridir və ölkə Prezidentinin sosialyönümlü siyasəti xalqımız tərəfindən həmişə böyük rəğbətlə qarşılanmışdır. Dövlətin ali məqsədi Azərbaycanın müstəqilliyinin əbədiləşdirilməsi və xalqın rifahının daim yaxşılaşdırılması olduğuna görə vətəndaşları düşündürən, narahat edən problemlərin necə həll edilməsi də çox vacib məsələdir. Azərbaycanda demoqrafik vəziyyətin ildən-ilə yaxşılaşması bu məsələlərin həlli üçün düşünülmüş, realist siyasət yeridildiyini sübut edir.
Dövlət başçısının qeyd etdiyi kimi, əhalinin sosial müdafiəsini gücləndirmək üçün 116 mindən çox ailə, bu ailələrin 400 mindən çox üzvü ünvanlı sosial yardımla əhatə olunmuşdur və onlara dövlət hesabına orta hesabla ayda 150 manat yardım göstərilir. Ancaq bunlar əhalinin sosial müdafiəsi üçün görülən işlərin bir hissəsidir. Bu baxımdan keçən il məşğulluq orqanları tərəfindən 47 min 900 nəfərin işlə təmin edilməsi, işsiz əhalinin peşə hazırlığı kurslarına cəlb edilməsi, 15 minə yaxın şəxsə işsizlik müavinətinin verilməsi, işsizliyin və yoxsulluğun daha da azaldılması üçün 76 şəhər və rayonda 1172 kiçik ailə təsərrüfatının yaradılması, İşsizlikdən Sığorta Fondu vasitəsilə yardımlar göstərilməsi, “ABAD” mərkəzlərinin fəaliyyətinin genişləndirilməsi öz nəticələrini verməkdədir. Keçən il məşğulluq mərkəzlərinə edilən müraciətlər 1,7 dəfə azalmışdır.
Vətəndaşların təkcə pensiya və müavinətlərinin həcmi 3,4 milyard manat olmuşdur. İşləyən pensiyaçıların hesablarında yığılmış vəsaitdən istifadənin tətbiqi nəticəsində onlara 2,5 milyon manat əlavə vəsait ödənilmişdir. Bundan başqa müstəqilliyimizin qorunmasında xidməti olan şəxslərin və müharibə veteranlarının bir qismi fərdi mənzil və evlə təmin olunmuş, onlara protez-ortopedik məmulat, əlil arabaları verilmiş, 39 mindən çox şəxsə bərpa xidmətləri göstərilmişdir. Ehtiyacı olan hər bir insana diqqət və qayğı göstərilərək onların vətəndaş hüquqları təmin edilmişdir. Məsələn, Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə valideyn himayəsindən məhrum uşaqlar üçün yaradılmış “Məzun evi”ndə 209 nəfər yerləşdirilmiş, onların işlə təmin olunmasına şərait yaradılmışdır.
Təsadüfi deyildir ki, əhalinin sosial müdafiəsi sahəsində görülən işlərə görə Dünya İqtisadi Forumunun Rəqabətlilik Hesabatında Azərbaycan əmək bazarının səmərəliliyi göstəricisi üzrə 9 pillə irəliləyərək 17-ci yeri tutmuş, MDB üzrə birinci yerə çıxmışdır.
Ölkəmizdə həyata keçirilən sosial siyasət digər sahələri də əhatə edir. Bakı şəhərinin şöhrəti gündən-günə artır, o, dünyanın ən gözəl şəhərləri ilə rəqabət aparır. Müasir arxitekturanın tarixlə vəhdəti hamını, o cümlədən paytaxtımıza gələnləri heyran edir. Burada diqqəti cəlb edən əsas cəhətlərdən biri odur ki, şəhərdə aparılan tikinti-abadlıq işləri zamanı əhalinin bütün kateqoriyalarının mənzil şəraitinin yaxşılaşdırılması üçün dövlətin böyük dəstəyi təmin olunur. Bu məqsədlə ölkə Prezidentinin 2016-cı il 11 aprel tarixli Fərmanı ilə yaradılan Mənzil İnşaatı Dövlət Agentliyi güzəştli mənzillərin tikintisini həyata keçirir. Agentliyin ilk layihəsi olan Yasamal yaşayış kompleksi 11,6 hektar sahəni əhatə edir, burada 1843 mənzildən ibarət 29 yaşayış binası, 960 şagird yeri olan məktəb, 240 yerlik uşaq bağçası insanların istifadəsinə veriləcəkdir. Ötən il dekabrın 24-də Hövsan qəsəbəsində ölkə Prezidenti İlham Əliyevin və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın iştirakı ilə yeni kompleksin təməli qoyulmuşdur və bu kompleksdə 11 binada 3002 ailə evlə təmin olunacaqdır. Artıq “Güzəştli mənzil” sistemində 7600-dən çox vətəndaş qeydə alınmışdır.
İl ərzində ölkədə məktəb və digər təhsil ocaqlarının tikintisi, təmiri davam etdirilmiş, elmə, təhsilə göstərilən qayğı sayəsində bütün mənbələr hesabına 133 məktəb inşa edilmişdir. Ötən il 14 məktəb əsaslı, 500-ə yaxın məktəb cari təmir olunmuş, bir neçə ali məktəbin yeni korpusları tikilib istifadəyə verilmişdir.
2017-ci ildə Azərbaycanın idman nailiyyətlərini xüsusi vurğulamaq lazımdır. Azərbaycan artıq böyük idman ölkəsi olduğunu sübut etmiş və müstəqillik illərində misilsiz qələbələrə imza atmışdır. Keçən il 43-cü olimpiya idman kompleksi istifadəyə verilmişdir. Ölkəmiz 2017-ci ildə bütün beynəlxalq yarışlarda əldə etdiyi medalların sayına görə dünyada 14-cü yerə çıxmış – qazanılmış 851 medalın 347-si qızıldır – təkcə İslam Həmrəyliyi Oyunlarında 75 qızıl, 50 gümüş və 37 bürünc medal qazanmışdır. “Qarabağ” futbol komandasının ilk dəfə UEFA Çempionlar Liqasının qrup mərhələsinə vəsiqə qazanması da Azərbaycan üçün olduqca sevindirici hadisə olmuş və ölkə Prezidenti tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. Azərbaycan gimnastlarının son illərdə, o cümlədən 2017-ci ildə əldə etdiyi nailiyyətlərdə bu idman sahəsinə Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın qayğı və diqqəti böyük rol oynamışdır.
Xalqın ehtiramından yaranan minnətdarlıq məktubları
Azərbaycanın əldə etdiyi heyrətamiz qələbələr davam edir və bunun ardıcıl olacağına, son nəticədə işğal altındakı torpaqlarımızın azad ediləcəyinə, müstəqilliyimizin əbədi olacağına heç bir şübhə yoxdur. Xalqımız Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin müdrik siyasətinə, qətiyyət və cəsarətinə inanır və bunu öz minnətdarlıq məktublarında səmimiyyətlə etiraf edir.
Ölkəmizin sosial-iqtisadi inkişafı, xalqımızın rifahının yüksəlməsi, Azərbaycanın dünya dövlətləri arasında nüfuzunun gündən-günə artması, transmilli layihələrin təşəbbüskarı və əsas iştirakçısı kimi çıxış etməsi və digər qürurverici uğurlar Prezident İlham Əliyevə ünvanlanan çoxsaylı minnətdarlıq məktublarında geniş əksini tapır. Sadə və zəhmətkeş insanların qəlbindən süzülüb gələn sözlərin, ziyalıların və elm adamlarının, xarici ölkə vətəndaşlarının həqiqətə və səmimiyyətə söykənən fikirlərinin maraqlı olduğunu nəzərə alaraq, onların bir hissəsini təqdim etmək istərdik. Xalqın məmnunluğunun ifadəsi olan minnətdarlıq məktubları yeridilən uğurlu daxili və xarici siyasətin, böyük quruculuq işlərinin, aparılan dərin islahatların təcəssümüdür.
Bakının Nərimanov rayonundan S.Babayeva yazır: “Ölkəmizin qısa zamanda sürətlə, hərtərəfli və ahəngdar inkişafı, eyni zamanda, müasirləşməsi Sizin müdrik rəhbərliyinizlə baş verir. Azərbaycanın bir sıra sahələrdə dünyaya örnək kimi göstərilməsi ilə fəxr edirik”.
Binəqədidən Ə.Nəbiyevin, Qaradağın Sahil qəsəbəsindən İ.Nəsirovun, Suraxanıdan V.Hüseynovun, Naxçıvan şəhərindən G.Əliyevanın, Şərurun Mahmudkənd kəndindən S.Rzayevanın, Lənkəranın Kərgəlan kəndindən Y.Kərimovun, Sumqayıtdan R.Həmidovanın, Şirvandan R.Hüseynlinin, Abşeronun Xırdalan şəhərindən K.Muradxanovun, Ağdaşdan X.Vəliyevin, Füzulidən S.Quliyevin, Xaçmazdan E.Mürsəlovun, Qobustanın Ərəbşahverdi kəndindən Ə.İbadovun, Samuxdan R.Bayramovun, Şabranın Uzunboyad kəndindən Y.Vəliyevin, Tovuzdan el ağbirçəyi P.Hüseynovanın, digər şəhər və rayonlardan olan vətəndaşların müraciətlərində ölkə başçısının əvəzolunmaz xidmətləri xüsusi vurğulanır, müstəqil Azərbaycanın memarı, xalqımızın qəlbində əbədiyaşar şəxsiyyət haqqı qazanmış ulu öndər Heydər Əliyevin siyasi xəttinin layiqincə davam etdirilməsi, xalqımızın milli mənəvi ənənələrinin qorunması, multikultural dəyərlərin inkişafı, dərin təlatümlər və böhranlar dövründə vətənimizdə ictimai-siyasi sabitliyin, əmin-amanlığın qorunub saxlanması, paytaxt Bakının dünyanın ən gözəl şəhərlərindən birinə çevrilməsi ilə bağlı dəyərli fikirlər yer alır.
Xarici siyasətlə bağlı məktublarda – Macarıstanın Peç şəhərindən C.Əhmədov, Bakının Nəsimi rayonundan E.Məmmədova, Nizamidən B.Abasov, Sabunçudan A.Sultanova, Səbaildən C.Ələkbərova, Suraxanıdan S.Quliyeva, Yasamaldan Ə.Hacıyev, Biləsuvarın Günəşli kəndindən Ə.Əliyev, Neftçaladan G.Mirzəzadə, digər şəhər və rayonlardan olan vətəndaşlar cənab Prezidentin BMT-nin Baş Assambleyasının 72-ci sessiyasının açılışındakı nitqində bu ali tribunadan Ermənistanın Azərbaycana qarşı apardığı çoxillik işğalçılıq siyasətini bütün dünyaya tam təfərrüatı ilə çatdırmasından qürurlandıqlarını yazır, dövlətimizin başçısı ilə fəxr etdiklərini bildirirlər. Həmçinin Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şahbuz rayonunun Külüs kəndindən Mətin Kamal həyata keçirilən düzgün strategiya sayəsində Azərbaycanın Qərbin enerji təhlükəsizliyində əvəzsiz rol oynamasından yazırsa, Ağcabədinin Hindarx qəsəbəsindən H.Kərimov Myanmarın Arakan bölgəsində qeyri-insani və cinayətkar davranışa məruz qalan müsəlmanlara humanitar yardım göndərilməsinin, Goranboyun Tapqaraqoyunlu kəndindən T.Abbasov tanınmış azərbaycanlı alim Lütfi Zadənin cənazəsinin ölkəmizə gətirilərək Fəxri xiyabanda dəfn edilməsinin onlarda dərin təəssürat oyatdığını qeyd edir, bütün bunlara görə cənab Prezidentə minnətdarlıqlarını çatdırırlar.
Bu məktubların bir çoxunda Azərbaycan mədəniyyətinin, incəsənətinin, xüsusilə muğam və xalçaçılıq sənətinin geniş təbliğində və dünya miqyasında tanınmasında, Azərbaycan mədəniyyəti nümunələrinin UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs üzrə Reprezentativ Siyahısına daxil edilməsində, ölkəmizdə keçirilən mötəbər idman yarışlarının təşkil olunmasında böyük xidmətlərinə görə Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyevaya minnətdarlıq ifadə olunur, Birinci vitse-prezident təyin edildikdən sonra sədrlik etdiyi ilk müşavirəni qaçqın və məcburi köçkünlərin problemlərinin həllinə həsr etməsi böyük razılıq hissi ilə qeyd edilir.
Ötən ilin əsas hadisələri içərisində Cəbrayıl rayonunun işğaldan azad edilmiş Cocuq Mərcanlı kəndinin bərpası ilə bağlı tədbirlər özünəməxsus yer tutur. İlk növbədə, onu qeyd edək ki, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamları ilə birinci mərhələdə 50 fərdi yaşayış evinin, məktəb binasının və müvafiq infrastrukturun tikintisi üçün Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Ehtiyat Fondundan 4 milyon manat, Cocuq Mərcanlı kəndinə gedən, ümumi uzunluğu 9 kilometr olan avtomobil yolunun tikintisi üçün 4,3 milyon manat vəsait ayrılması qərara alındı. Çox keçmədi ki, minalardan təmizlənmiş Cocuq Mərcanlıda nəzərdə tutulan işlər uğurla yekunlaşdırıldı və Prezident İlham Əliyev iyun ayında növbəti dəfə bu kəndə səfər edərək görülmüş işlərlə tanış oldu. Səfərdən dərhal sonra iyunun 15-də - Milli Qurtuluş Günündə ölkə başçısının imzaladığı növbəti sərəncam respublika ictimaiyyəti arasında yeni canlanma yaratdı. Bu sərəncama əsasən, Cocuq Mərcanlıda 100 fərdi yaşayış evinin, uşaq bağçasının, həkim məntəqəsinin, digər zəruri sosial və infrastruktur obyektlərinin tikintisi nəzərdə tutulmuşdur.
Rusiyanın Nijni Novqorod şəhərindən, Bakının Xətai, Xəzər, Qaradağ, Nərimanov, Nəsimi, Suraxanı rayonlarından, Naxçıvan şəhərindən, Sumqayıtın Corat, Abşeronun Mehdiabad qəsəbələrindən, Culfa, Xaçmaz, Kəngərli, Kürdəmir, Qusar, Lerik, Sabirabad, Şabran, Şəmkir rayonlarından, həmçinin respublikanın müxtəlif bölgələrində məskunlaşmış Cəbrayıl, Kəlbəcər, Qubadlı, Şuşa rayonlarının məcburi köçkünlərindən daxil olmuş çoxsaylı məktub və teleqramda respublikanın ictimai-siyasi xadimlərindən tutmuş sadə zəhmət adamlarına kimi hər kəs bu addımları böyük ruh yüksəkliyi ilə qarşıladığını bildirdi.
Cocuq Mərcanlı kəndinin sakini O.Həziyevin məktubunda bu sözlər diqqəti cəlb edir: “Mən 23 ildir ki, ailəmlə birlikdə Cocuq Mərcanlı kəndində yaşayıram. Sizin verdiyiniz sərəncam burada yaşayan yeganə ailə kimi bizə ruh yüksəkliyi verir. İnanırıq ki, işğal altında olan digər torpaqlarımız da Sizin komandanlığınız altında tezliklə azad ediləcək və həmin ərazilərdə yeni quruculuq işlərinə başlanılacaq”.
Biləsuvarda məskunlaşmış cəbrayıllı məcburi köçkün C.Məstəliyev də çox nikbin düşünən vətəndaşlarımızdandır. O bildirir: “Cəbrayıl rayonunun Cocuq Mərcanlı kəndinin bərpası ilə bağlı verdiyiniz sərəncam bütün məcburi köçkünlər, eləcə də qarabağlılar üçün Böyük qayıdışın başlanğıcıdır. Böyük göllər kiçik damlalardan yaranır. Cocuq Mərcanlı kəndində 50 evin tikilməsi bir damladır. İnşallah, bu damla tezliklə böyük gölə çevriləcək, bütün torpaqlarımız Sizin rəhbərliyiniz ilə işğaldan azad olunacaq”.
Qaradağdan K.Süleymanovun fikirləri də maraqlıdır: “Bu gün xalqımız tam əmindir ki, Cocuq Mərcanlıya sancılan üçrəngli bayrağımız yaxın zamanlarda Şuşada, Xankəndidə dalğalanacaqdır. Bu yolda Azərbaycan xalqı hər zaman Sizinlədir və Sizi sonadək dəstəkləyəcək”.
Məktubların əksəriyyətində vurğulanır ki, 2016-cı ilin Aprel döyüşlərində əldə edilən tarixi qələbə, Cocuq Mərcanlı kəndinin işğaldan azad edilməsi və orada bərpa işlərinə başlanılması cənab İlham Əliyevin çox cəsarətli və müdrik dövlət başçısı olduğunun göstəricisidir.
Abadlıq işləri digər cəbhə bölgələrində də uğurla həyata keçirilməkdədir. Vətəndaşlar öz məktublarında bu işləri çox yüksək qiymətləndirirlər. Məsələn, Tərtərin Şıxarx qəsəbəsindən şəhid atası İ.Orucov və başqaları yazırlar: “Qəsəbəmiz müharibədən ən çox zərər çəkmiş yaşayış məntəqələrindəndir. Elə ev, elə həyət yoxdur ki, orada müharibənin izi olmasın. Hazırda isə qəsəbəmiz böyük tikinti meydançasını xatırladır. Düşmənin bir addımlığında yerləşən qəsəbəmizdə Sizin dəstəyinizlə 70 ailə üçün ev tikilir. Bu, bizi ürəkdən sevindirir. Cocuq Mərcanlı kəndi kimi bizim qəsəbəmiz də yenidən qurulur. İnsanların əhval-ruhiyyəsi yüksək, dövlətə, qələbəyə inamımız böyükdür”.
Torpaqlarımızın bir hissəsinin işğaldan azad edilməsinə nail olan güclü Azərbaycan Ordusunun formalaşdırılması üçün uzun illər dövlət tərəfindən məqsədyönlü tədbirlər görülmüşdür. Həm ordunun maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi, həm də zabit və əsgər heyətinin hazırlıq səviyyəsinin yüksəldilməsi qürurverici nəticəsini göstərdi. Ordu quruculuğu məsələlərinə dair daxil olan məktublarda ölkə vətəndaşları bu amilləri xüsusi vurğulayırlar.
Xətaidən Ş.Alıyeva Aprel döyüşlərində iştirak etmiş oğluna kömək göstərilməsindən, Sumqayıtdan Silahlı Qüvvələrin zabiti X.İsmayılov səmərəli fəaliyyət üçün hərbi hissələrdə hər bir şəraitin yaradılmasından, Qobustanın Nabur kəndindən M.Muradov gənclərin hərbi xidmətə çağırışı prosedurunun təkmilləşdirilməsindən razılıqlarını bildirmişlər.
Gəncədən İ.Quluyev yazır: “Mən oğlumun andiçmə mərasimində iştirak etmək üçün Lənkəran şəhərində yerləşən hərbi hissədə oldum. Orada hərbçilərimizə yaradılan şərait, zabitlərin peşəkarlığı və əsgərlərə qayğısı biz valideynləri sevindirdi. Ali Baş Komandanımızın Silahlı Qüvvələrimizə göstərdiyi diqqətin şahidi olduq. Övladlarımızın qısa müddətdə əsl əsgərə çevrildiyini gördük”. Kürdəmirin Sığırlı kəndindən A.Məmmədovun, Ucarın Lək kəndindən İ.Ağayevin müraciətləri də bu qəbildəndir.
Nərimanovdan “Azərbaycan Bayrağı” ordenli H.Salahov isə ölkə başçısına ünvanladığı məktubda fikirlərini belə ifadə edir: “Ölkəmizin hərbi qüdrətinin dünya standartlarına çatdırılması Sizin uzaqgörən siyasətiniz sayəsində mümkün olub. Bu gün Azərbaycan Silahlı Qüvvələri düşmənin istənilən həmləsini layiqli şəkildə dəf etməyə, ona tutarlı cavab verməyə hazırdır. Bütün bu nailiyyətlərimizi hətta bədxah qonşumuz Ermənistanda da etiraf etmək məcburiyyətindədirlər”.
Vətən uğrunda şəhid olanların xatirəsinə göstərilən hörmət minnətdarlıq məktublarında yüksək qiymətləndirilir. 2016-cı il dekabrın 29-da Azərbaycan-Ermənistan dövlət sərhədində ermənilərin təxribatının qarşısını alarkən həlak olmuş, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adı verilmiş Çingiz Qurbanovun atası Salman Qurbanovun Qusar rayonundan göndərilmiş məktubu da bu baxımdan səciyyəvidir: “Sizinlə görüşümüz, bizi çox yüksək səviyyədə qəbul etməyiniz, şəhid oğlumuzun layiq görüldüyü “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” adının “Qızıl Ulduz” medalını və yeni mənzilin orderini ailəmizə verməyiniz, problemlərimizin dövlət səviyyəsində həlli, hərtərəfli qayğı ilə əhatə olunmağımız təkcə Qurbanovlar ailəsinə deyil, vətən uğrunda həlak olan hər bir şəhidin ailəsinə göstərdiyiniz diqqət və qayğının sübutudur”.
Qusardan digər vətəndaşlar C.Hörmətov və Həzrə kəndindən V.Vəlixanov isə Azərbaycan torpaqlarının azadlığı uğrunda fədakarcasına həlak olmuş Çingiz Qurbanovun nəşinin ermənilərdən alınaraq ailəsinə təhvil verilməsini, onun dəfn mərasiminin təntənəli şəkildə təşkil edilməsini və Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adına layiq görülməsini Azərbaycan əsgərinə göstərilən ali diqqət kimi qiymətləndirmişlər. Binəqədidən S.Hümbətova oğlunun - Azərbaycan Respublikasının Milli Qəhrəmanı Fərhad Hümbətovun adının əbədiləşdirilməsinə və hər il anım tədbirinin keçirilməsinə, Yardımlının Dəlləkli kəndindən A.İmanov şəhid qardaşının məzarının və onun yerləşdiyi ərazinin abadlaşdırılmasına görə minnətdarlıq edirlər.
Məcburi köçkünlərin problemlərinin həlli 2017-ci ildə də davam etdirilmişdir. Ağdamdan D.Abdullayev və başqaları, Cəbrayıldan H.Heydərov, Qazaxın Aşağı Əskipara kəndindən Milli Qəhrəman atası H.Musayev, Laçından İ.Əzizov, O.Həsənov və başqaları kommunal xərclərlə bağlı məcburi köçkünlər və onlara bərabər tutulan şəxslər üçün vahid aylıq müavinətin müəyyən edilməsindən razılıqlarını bildirmişlər. Füzulinin Böyük Bəhmənli kəndindən V.Əlizadə qəbul edilmiş bu qərarın düzgünlüyünü vurğulayaraq yazır: “Məcburi köçkünlər indi kommunal xidmətlərə daha qənaətlə yanaşır, onlar üçün ayrılmış müavinətdən səmərəli istifadə etməyə çalışırlar”.
Cəbrayıldan N.Əliyev, Füzulidən K.İldırımlı, Xocalıdan S.Quliyev, Qubadlıdan B.Adıgözəlov və M.Hüsüyev, Laçından V.Məmmədov və U.Vəliyev, Şuşadan N.Aslanova, Zəngilandan Ə.İmanov və digərləri yataqxanalarda və pansionatlarda məskunlaşmış məcburi köçkünlərin kommunal ödənişlərdən azad edilməsi ilə əlaqədar təşəkkür etmişlər.
Zaqatalanın Aşağı Tala kəndi ərazisində yeni salınmış köçkün qəsəbəsində yerləşən Ağdam rayon 152 nömrəli köçkün tam orta məktəbinin kollektivi adından göndərilən məktubda Ə.Mirzəyev, M.Ağalarov və başqaları yazırlar: “Doğma ocaqlarından didərgin salınmış soydaşlarımızın hər bir problemi Azərbaycan dövlətinin gündəlik qayğısına çevrilib. Bunun bariz nümunələri göz önündədir. Yeni salınmış 135 ailəlik qəsəbəmiz müasir standartlara cavab verir. Sizin göstərişinizlə tikilmiş bu qəsəbədə Ağdam rayon 152 saylı köçkün tam orta məktəbi fəaliyyət göstərir... Sizi əmin edirik ki, bir əmrinizlə əlimizdəki qələmi silahla əvəzləyərək döyüş meydanına getməyə hazırıq”.
Ağdamın Quzanlı qəsəbəsindən R.Rəhimov, Qiyaslı kəndindən P.Məmmədova, Tərtərdən Z.Almasova mənzillə təmin olunmalarına, Qubadlıdan olan məcburi köçkünlər Ə.Həsənov və başqaları isə Sabunçunun Ramana qəsəbəsində Qubadlı rayon Xanlıq kənd ümumi orta məktəbinin yeni binasının istifadəyə verilməsinə görə razılıq etmişlər.
Vətəndaşların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi ilə əlaqədar görülən işlər barədə minnətdarlıq məktubları da az deyildir. Sumqayıtdan A.Əliyeva minimum əməkhaqqının, əmək pensiyalarının sığorta hissəsinin artırılmasından, Mingəçevirdən Mehman və Ummi Manafovlar, T.Əliyeva özlərinin, Şirvandan Z.Əliyeva həyat yoldaşının, Sabirabadın Moranlı kəndindən R.Abbasov hərbi xidmətini başa vurmuş oğlunun münasib işlə təmin olunmasından razılıq bildirirlər. Sosial müdafiəyə ehtiyacı olan insanlara, xüsusilə də əlillərə, şəhid ailələrinə, müharibə veteranlarına göstərilən köməyə görə minnətdarlıq edən vətəndaşlar sırasında Naxçıvan MR-in şəhər və rayonlarından, Qaradağ, Nəsimi və Səbaildən, Daşkəsəndən, İmişlidən, Xəzərin Binə qəsəbəsindən, Beyləqanın Bünyadlı, Lerikin Orand kəndlərindən, habelə digər şəhər və rayonlardan olan sakinlər vardır.
Qarabağ müharibəsi əlilləri və şəhid ailələrinin üzvləri - Bakının Nizami rayonundan İ.Pirverdiyeva, Şirvandan V.Çıraqova, İsmayıllının Diyallı kəndindən R.Əliyev, Qazaxın Məzəm kəndindən T.Süleymanova onlara göstərilən diqqət və qayğıdan, bəslənən hörmətdən, maddi vəziyyətlərinin və mənzil-məişət şəraitlərinin yaxşılaşdırılmasından razı qaldıqlarını yazmışlar.
Qeyd edək ki, yola saldığımız ildə 315 nəfər Qarabağ müharibəsi əlili və şəhid ailəsi mənzillə təmin olunmuş və belə şəxslərin sayı 6100 nəfərə çatdırılmışdır.
Bu kateqoriyalardan olan insanlar öz məktublarında digər məsələlərə də toxunurlar. Qaradağdan Qarabağ müharibəsi əlili E.Cəfərov oğlunun işlə təmin olunmasına, Sumqayıtdan Aprel döyüşləri əlili A.Məmmədov sosial problemlərinin həllinə, Lerikin Rəzəvül kəndindən M.Nəsirov fərdi yaşayış evinin təmirinə kömək edilməsinə, Şabrandan B.Bəhrəmov ölkə başçısının sərəncamına uyğun olaraq övladının təhsil xərclərinin dövlət hesabına ödənilməsinə görə minnətdarlıqlarını bildirirlər.
Sayı getdikcə azalan Böyük Vətən müharibəsi veteranlarına dövlət qayğısı daim artmaqdadır və onlar bu qayğını yüksək qiymətləndirirlər. Nəsimidən H.Ağayev mənzil şəraitinin yaxşılaşdırılması, Sabunçunun Pirşağı qəsəbəsindən F.Səttarova Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü ilə təltif edilməsi, Masallının Məmmədoba kəndindən S.Mikayılov müharibə iştirakçılarına və digər şəxslərə birdəfəlik maddi yardımın verilməsi ilə bağlı dövlətimizin başçısına təşəkkür etmişlər.
Minnətdarlıq məktublarında ölkəmizdə həyata keçirilən abadlıq-quruculuq işləri ilə bağlı məsələlər geniş yer tutur. Artıq bir neçə ildir ki, cənab Prezidentin müvafiq sərəncamları əsasında respublikanın şəhər və rayonlarında çoxmənzilli binaların əsaslı təmiri, onların lift təsərrüfatının maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi ilə bağlı işlər görülür. 2017-ci ildə ölkə başçısının 19 sərəncamı ilə bu məqsədlər üçün Prezidentin Ehtiyat Fondundan 54 milyon manatdan çox vəsait ayrılmışdır. Gəncə, Lənkəran, Mingəçevir, Sumqayıt, Şirvan, Abşeron, Ağsu, Cəlilabad, Göygöl, İsmayıllı, Qazax, Masallı, Samux, Şabran, Şamaxı, Tərtər, Zaqatala və Zərdabdan, digər şəhər və rayonlardan göndərilən məktublarda binaların dam örtüklərinin dəyişdirilməsinə, evlərdə təmir-bərpa və abadlıq işlərinin həyata keçirilməsinə, sakinlərin istirahəti üçün şərait yaradılmasına görə minnətdarlıq ifadə olunur.
Binəqədi, Xəzər, Nizami (Bakı), Pirallahı, Ağdaş, Astara, Bərdə, Daşkəsən, Xaçmaz, Lerik və digər rayonlardan olan vətəndaşlar da yaşayış binalarında və ətraflarında həyata keçirilən təmir-bərpa və abadlıq işləri ilə əlaqədar təşəkkür etmişlər.
Abadlıq-quruculuq işləri ilə bağlı digər müraciətlərdə Lənkərandan İ.Quliyev şəhərdə yeni olimpiya idman kompleksinin tikintisinə, Naftalandan İ.Hüseynov bu unikal kurortun əvvəlki şöhrətinin bərpa olunduqdan sonra turistləri özünə daha çox cəlb etməsinə, Şəkinin Turan qəsəbəsindən Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, Prezident təqaüdçüsü B.Səmədov, A.Qədirov və başqaları modul tipli sutəmizləyici qurğunun qoyulmasına, Astaradan A.İbrahimli, Hamoşam kəndindən A.Abdulov Astara şəhərində dənizkənarı park-bulvar kompleksi ərazisinin genişləndirilməsinə, Qubadan N.Novruzova “Azərxalça” ASC-nin Quba filialının açılmasına, Yardımlının Honuba-Şıxlar kəndindən S.Məmmədov kəndlərində müasir tibb məntəqəsinin tikilməsinə, Yevlaxın Balçılı kəndindən Q.Hüseynova Varvara Su Elektrik Stansiyasının yenidən qurularaq istifadəyə verilməsinə görə təşəkkür etmiş, bütün bunların ölkəmizin sosial-iqtisadi inkişafının göstəricisi olduğunu vurğulamışlar.
Yeni təhsil müəssisələrinin tikintisi və əsaslı təmiri ilə bağlı minnətdarlıq məktubları da qeyd edilməlidir. Xəzərin Mərdəkan, Sumqayıtın Corat qəsəbələrindən məktəb binalarının əsaslı təmir olunmasına, Ağcabədinin Yuxarı Qiyaməddinli, Hacılar, Balakənin Şalban, Sarıbulaq, Göygölün Üçtəpə, Masallının Qızılavar, Bədəlan, Şatıroba, Dəmirçi, Tərtərin Bayandur, Qazyan, Poladlı, Seydimli kəndlərindən, başqa şəhər və rayonların kəndlərindən yeni məktəblərin inşa olunub istifadəyə verilməsinə görə razılıq etmişlər.
Qeyd etmək istəyirik ki, bu orta məktəblərin əksəriyyəti modul tiplidir. 2016-cı ilin oktyabrında regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair müşavirədə cənab Prezidentin qəzalı vəziyyətdə olan məktəblərin modul tipli məktəblərlə əvəz edilməsi ilə bağlı tapşırığına uyğun olaraq, 2017-2018-ci illərdə 232 məktəbin modul tipli məktəblərlə əvəz olunması planlaşdırılmışdır. Keçən il 40 rayonda təqribən 5000 nəfər şagirdi əhatə edən 100 belə məktəb quraşdırılaraq istifadəyə verilmişdir. Dövlət başçısı bu il fevralın 2-də imzaladığı Sərəncamla Xaçmaz, Xızı, Quba, Qusar, Siyəzən və Şabran rayonlarında cəmi 1332 şagird yeri olan daha 22 modul tipli məktəbin quraşdırılması üçün vəsait ayırmışdır.
Ötən il dövlət başçısının 28 sərəncamı ilə yol-nəqliyyat infrastrukturunun yaxşılaşdırılması, o cümlədən avtomobil yollarının əsaslı təmiri və tikintisi üçün dövlət büdcəsindən ümumilikdə 168 milyon manatdan çox vəsait ayrılmışdır. Bu sərəncamların imzalanmasına və onların əsasında müvafiq işlərin görülməsinə, əvvəlki illərdə başlanmış işlərin uğurla yekunlaşdırılmasına görə ölkə başçısının ünvanına xeyli minnətdarlıq məktubu daxil olmuşdur. Gəncədən V.Cəfərov, Sumqayıtdan H.Zeynalova, N.Musazadə və başqaları ictimai nəqliyyata yüksək standartlara cavab verən müasir avtobusların buraxılmasına, Ağstafanın Vurğun qəsəbəsindən, Yevlaxın Varvara, Balçılı, Cırdaxan, Salahlı, Ağdamın Qərvənd, Ağsunun Abasxanlı, Bərdənin Yeni Daşkənd, Mehdixanlı, Həsənqaya, Umudalılar, Göyçayın Bığır, Hacıqabulun Talış, Abdulabad, İmişlinin Qaraqaşlı, Mürsəlli, Qobustanın Cəmcəmli, Qubanın Rustov, Lerikin Xanəgah, Masallının Kalinovka, Neftçalanın Yuxarı Qaramanlı, Saatlının Nərimankənd, Dəllər, Musalı, Əbilkənd, Siyəzənin Balaca Həmyə, Ucarın Rəstəcə, Yardımlının Zəngələ, Allar kəndlərindən olan sakinlər kənd yollarının, Cəlilabadın Şatırlı, Goranboyun Xan Qərvənd, Qaxın Ləkit, Tərtərin Borsunlu, Hacıqərvənd, Seydimli, Qaradağlı, Zaqatalanın Mamrux kəndlərinin sakinləri isə Cəlilabad-Yardımlı, Tərtər-Goranboy, Qax-Qorağan-Zaqatala magistral yollarının əsaslı təmirinə və yenidən qurulmasına görə təşəkkür etmişlər.
Minnətdarlıq məktublarında diqqət çəkən məqamlardan biri də şəhər və rayonlarda həyata keçirilən infrastruktur layihələrindən razılıq bildirilməsidir. Ağcabədinin Arazbar kəndindən K.Hacıyev, S.İbrahimov, Masallının Güllütəpə kəndindən B.Mütəllimov, Oğuzun Qumlaq kəndindən H.Abdullayev, Zərdabın Gəlmə kəndindən Q.Abbasov və digər rayonların sakinləri elektrik xətlərinin dəyişdirilərək SİP-kabellə əvəzlənməsinə, yeni transformatorların və dirəklərin qoyulmasına, smart-kart tipli sayğacların quraşdırılmasına, elektrik enerjisi təchizatında əvvəllər müşahidə olunan fasilələrin aradan qaldırılmasına görə təşəkkür etmişlər.
Cəlilabadın Gülməmmədli kəndindən C.Gözəlov və başqaları, İsmayıllının Lahıc qəsəbəsindən X.Ağayev, N.Əliyev, Masallının Qızılağac kəndindən İ.Quliyeva, Sığdaş kəndindən A.Rəhmətova, Sabirabadın Şəhriyar kəndindən Ə.Soltanov, Şəkinin Baş Layısqı kəndindən G.Səlimov kənd və qəsəbələrinə təbii qazın verilməsindən, Mingəçevirdən M.İlyasova, Ağcabədinin Yeni Qaradolaq kəndindən M.Əliyev, Gədəbəydən N.Həsənov, İ.Əsədullayev, İsmayıllıdan T.Matanov, Qobustandan Ç.Babaşov, Salyandan E.Əhmədov, Tərtərdən R.Həsənzadə, Yardımlının Əngövül kəndindən M.Canəliyev, digər şəhər və rayonların vətəndaşları öz məktublarında regionlarda su təchizatı və kanalizasiya sistemlərinin yenidən qurulmasından, əhalinin içməli su ilə təminatının yaxşılaşdırılmasından yaranan sevinc hisslərini ifadə etmişlər. Binəqədi rayonunun Binəqədi, Biləcəri, 28 May, M.Ə.Rəsulzadə qəsəbələrində və bir çox küçələrində su-kanalizasiya sisteminin yaxşılaşdırılmasına, yeni xətlərin çəkilməsinə görə cənab Prezidentin ünvanına çoxsaylı minnətdarlıq məktubu daxil olmuşdur.
Gəncə, Sumqayıt, Şirvan, Goranboy, İmişli, Qazax, Neftçala, Saatlı və Samuxdan, Mingəçevirin Energetiklər, Abşeronun Saray, Astaranın Ərçivan qəsəbələrindən, habelə digər şəhər və rayonlardan olan vətəndaşların məktublarında Gəncə Dövlət Filarmoniyasının yeni binasının istifadəyə verilməsinə, parkların və yaşıllıqların salınmasına, müxtəlif tipli sənaye müəssisələrinin açılmasına, yaşayış məntəqələrinin kommunikasiya sistemlərinin yenilənməsinə və genişləndirilməsinə, əhalinin elektrik enerjisi və təbii qazla dayanıqlı təmin olunmasına, yeni sosial binaların və mədəniyyət mərkəzlərinin inşasına görə minnətdarlıq ifadə olunur.
İqtisadiyyat və sahibkarlığın inkişafı məsələləri ilə bağlı müraciətlərdə Pirallahıdan Z.Quliyeva, Hacıqabuldan İ.Mayılov və Neftçaladan Ə.Qarayev yüksək texnologiyalar və sənaye parklarının, sənaye məhəllələrinin yaradılmasına, Gəncədən Ş.Şahbazov sahibkarlıq fəaliyyəti üçün tələb olunan lisenziyanın alınması prosesinin sadələşdirilməsinə və müddətsiz verilməsinə, Biləsuvarın Nərimankənd kəndindən M.Cəfərov, Gədəbəydən K.Mahmudova, Göyçaydan B.Axundov, A.Daşdəmirov və başqaları ölkəmizdə əlverişli biznes mühitinin formalaşdırılmasına görə razılıq etmişlər.
Aqrar sahənin inkişafı, xüsusilə də kənd təsərrüfatının respublikamız üçün ənənəvi sayılan sahələrinin dirçəldilməsi və bəzi yeni sahələrin təşəkkül tapması ilə əlaqədar görülən işlər də vətəndaş müraciətlərində geniş təqdir olunur. Lənkəranın İstisu qəsəbəsindən H.İsmayılov, Boladi kəndindən M.Heydərov, Şağlaser kəndindən T.Dadaşov və başqaları Prezident İlham Əliyevin sədrliyi ilə 2017-ci il sentyabrın 3-də Lənkəranda keçirilən çay, çəltik və sitrus meyvələri istehsalının inkişafı məsələlərinə dair respublika müşavirəsinin əhəmiyyətindən yazır, bu sahələrin inkişafı ilə bağlı görülən tədbirlərə, Ağdamın Quzanlı qəsəbəsindən M.Qurbanov, Füzulinin Aşağı Kürdmahmudlu kəndindən Ə.Quliyev, N.Qarayev və başqaları, Qəbələdən N.Məhəmmədli, Zərdabdan İ.Abbasov pambıqçılığa və baramaçılığa, bu sahədə çalışan insanlara göstərilən diqqət və qayğıya görə təşəkkür edirlər.
Kənd təsərrüfatında çalışanları narahat edən məsələlərin həlli dövlətin daim diqqət mərkəzindədir. Bu sırada suvarma suyu ilə təminatın yaxşılaşdırılması və bu sahədə vaxtaşırı ortaya çıxan çətinliklərin aradan qaldırılması xüsusi yer tutur.
Goranboyun Alpout kəndindən H.Əhmədov, X.Vəliyev, Göygölün Çaylı kəndindən N.Səmədov, Sabirabadın Qasımbəyli kəndindən Ə.Soltanov yeni su anbarlarının tikilməsinə, kanalların çəkilməsinə, suvarma sahəsində yaranmış problemlərin həllinə, Tərtərin Sarıcalı kəndindən A.Teymurov, M.Mehdiyev kəndlərində subartezian quyularının qazılıb istifadəyə verilməsinə, Yevlaxın Qaraoğlan kəndindən Ə.Əşrəfov, Ə.Cəbrayılov Kür çayı sahilində güclü nasos stansiyasının quraşdırılmasına görə təşəkkür etmişlər.
Ümumiyyətlə, qeyd etmək istərdik ki, 2004-2017-ci illərdə 4 min kilometr uzunluğunda suvarma kanallarının, 2,4 min kilometr uzunluğunda kollektor-drenaj şəbəkələrinin tikintisi, yenidən qurulması və bərpası, 360 min hektar sahədə torpaqların su təminatının və 256 min hektar sahədə meliorativ vəziyyətin yaxşılaşdırılması işləri yerinə yetirilmiş, 127 min hektar yeni suvarılan torpaq sahələri əkin dövriyyəsinə daxil edilmişdir. Mövcud torpaq mühafizə bəndlərinin 800 kilometrdən artıq hissəsi əsaslı surətdə möhkəmləndirilmiş, çaylarda sel və daşqınlara qarşı 183 kilometrdən artıq mühafizə tədbirləri həyata keçirilmiş, əkin sahələrinin suvarma suyu ilə təminatının yaxşılaşdırılması, habelə əhalinin içməli suya olan tələbatının ödənilməsi üçün 1959 ədəd subartezian quyusu qazılaraq istifadəyə verilmişdir. Ümumi sututumu 456 milyon kubmetr olan 4 su anbarı (Taxtakörpü, Şəmkirçay, Tovuzçay, Göytəpə) tikilmişdir.
Cari ildə respublikanın 38 şəhər və rayonunun 248 yaşayış məntəqəsində 8740 hektar əkin sahəsinin və əkin üçün istifadə olunan həyətyanı torpaq sahələrinin suvarma suyu ilə təminatının yaxşılaşdırılması, yeni suvarılacaq torpaqların suvarma suyuna, habelə əhalinin içməli suya olan tələbatının ödənilməsi üçün 300 ədəd subartezian quyusu qazılaraq istifadəyə veriləcəkdir.
Vətəndaş məktublarından da göründüyü kimi, bütün bunlar suvarma sahəsində işlərin yaxşılaşdırılmasına öz müsbət təsirini göstərməkdədir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2016-cı il 11 aprel tarixli Sərəncamı ilə kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalını və emalını stimullaşdırmaq, regionlarda kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan əhalinin sosial rifahının yaxşılaşdırılmasına zəmin yaratmaq, ərzaq məhsullarının keyfiyyətini, eləcə də dövlət vəsaitindən istifadənin səmərəliliyini artırmaq və dövlət sifarişi ilə ərzaq məhsullarının satın alınmasının mərkəzləşdirilmiş qaydada həyata keçirilməsini təmin etmək üçün “Ərzaq məhsullarının tədarükü və təchizatı” ASC-nin yaradılması ölkə vətəndaşları tərəfindən böyük rəğbətlə qarşılanmış və buna görə dövlət başçısının ünvanına çoxsaylı minnətdarlıq məktubları daxil olmuşdur. Gəncə, Lənkəran, Mingəçevir, Sumqayıt, Şəki, Yevlax, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Cəlilabad, Daşkəsən, Füzuli, Gədəbəy, Hacıqabul, Xaçmaz, İsmayıllı, Qəbələ, Oğuz, Şamaxı, Tovuz və Zərdabdan, digər şəhər və rayonlardan olan vətəndaşlar təhsil və səhiyyə müəssisələrinin, hərbi hissələrin ərzaq təminatının yaxşılaşdırılmasına görə cənab Prezidentə təşəkkür edir, bu addımın atılmasının kənd təsərrüfatının inkişafına da təkan verəcəyini bildirirlər.
Minnətdarlıq məktublarının bir hissəsi vətəndaşların əfv olunması ilə bağlıdır. Ölkə Prezidentinin imzaladığı sərəncamlarla son illərdə 3800-dən çox şəxs əfv edilmiş, Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun rəhbəri Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə qəbul olunmuş 4 amnistiya aktı 40 mindən çox şəxsə şamil olunmuşdur. Bir mühüm məsələni qeyd etmək lazımdır ki, ölkə Prezidentinin qanunvericilik təşəbbüsü ilə ölkədə cinayət qanunvericiliyinə 300-dən çox dəyişiklik edilmiş, cəzaların humanistləşdirilməsi, liberallaşdırılması və azaldılması üçün mühüm qərarlar qəbul edilmişdir. Bir çox əməllər dekriminallaşdırılmışdır.
Penitensiar sahədə fəaliyyətin təkmilləşdirilməsi və cəza siyasətinin humanistləşdirilməsinə dair Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2017-ci il 10 fevral tarixli Sərəncamı isə məhbusların və onların ailələrinin böyük sevincinə səbəb olmuşdur. Nərimanovdan O.Alisgəndərov bununla bağlı fikirlərini belə ifadə edir: “Bizlərə şans verməklə yenidən azad həyata qaytarırsınız. Bu sərəncamla neçə-neçə məhbus öz ailəsinə qovuşub sağlam cəmiyyətə adaptasiya olunacaqdır”.
Azərbaycanın səhiyyə sistemində infrastrukturun yaxşılaşdırılması üçün görülən tədbirləri təqdir edən vətəndaş məktublarında bir çox müsbət fikirlər bildirilir. Bu məktublarda ölkəmizdə son illər ərzində yüzlərlə tibb ocağının əsaslı təmir olunmasından və yenilərinin tikilməsindən, onların müasir tələblərə cavab verən tibbi avadanlıqlarla təmin olunmasından söhbət açılır, insanların səhhətinin yaxşılaşdırılması üçün görülən işlər xüsusi alqışlanır. Pirallahıdan S.Xudafirimov, Sabunçunun Zabrat qəsəbəsindən Z.Aslanova, Maştağa qəsəbəsindən M.Həsənov, Şəkidən Ə.Məmmədov, Yevlaxdan şəhid anası X.Lələkişiyeva, Abşeronun Xırdalan şəhərindən İ.Əliyeva, Ağcabədinin Hacıbədəlli kəndindən G.Mehtiyeva, Ağdamdan məcburi köçkün S.İsmayılov, Ağsunun Ağabəyli kəndindən S.Ağayev, Abşeronda məskunlaşmış Xocalıdan məcburi köçkün K.Əsədova, Qobustanın Ərəbqədim kəndindən Ə.Sahibov, Masallının Təzə Alvadı kəndindən S.Məlikova, Şəmkirdən G.Vəliyeva, Saatlının Çolpu kəndindən V.İbrahimov özlərinin və ya ailə üzvlərinin yerli tibb ocaqlarında uğurla əməliyyat edilməsinə, Səbailin Badamdar qəsəbəsindən əmək veteranı Q.Həsənov Müharibə Veteranları Respublika Xəstəxanasında müalicə olunmasına, ona və digər veteranlara göstərilən xoş münasibətə, Şəkidən A.Əkbərov, M.Aslanova və başqaları cənab Prezidentin tapşırığına əsasən əhalinin dövlət hesabına tibbi müayinədən keçirilməsinə, Xaçmazın Gödəkli kəndindən I qrup əlil O.Mahmudov əlil arabası, Ucardan Y.Hacıyev isə protezlə təmin olunmalarına görə minnətdarlıq etmişlər.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2016-cı il 29 noyabr tarixli Fərmanı ilə Mingəçevir şəhərinin və Yevlax rayonunun inzibati ərazilərində icbari tibbi sığortanın tətbiqinə dair pilot layihənin həyata keçirilməsi ilə bağlı tədbirlərin icrasına başlanılması bu sahədə ilk addımdır. Bu işin əsas məqsədi ölkədə səhiyyə xidmətlərini müasir tələblərə uyğunlaşdırmaq, bu sahənin mövcud maliyyələşmə mexanizmlərini yeni iqtisadi əsaslarla təkmilləşdirməklə əhaliyə göstərilən tibbi xidmətlərin keyfiyyətini daha da yüksəltmək və icbari tibbi sığorta sisteminin tətbiqini təmin etməkdən ibarətdir. Mingəçevir və Yevlax şəhərlərindən daxil olan bir çox məktublarda icbari tibbi sığortanın tətbiqinə başlanılması alqışlanır və bu işin müsbət nəticələrindən söhbət açılır, vətəndaşlar artıq tibbi sığortadan yararlandıqlarını qeyd edirlər.
Dövlətimizin başçısının təşəbbüsü və tapşırığı ilə IX-XI sinif şagirdləri üçün “Ölkəmizi tanıyaq” devizi ilə keçirilən maarifləndirici tur-aksiya həm iştirakçılar, həm də onların valideynləri tərəfindən razılıqla qarşılanır. 2017-ci ildə 7-ci və 8-ci mərhələləri keçirilən tur-aksiya barədə Binəqədi, Xətai, Qaradağ, Nərimanov, Nəsimi, Nizami, Pirallahı, Səbail, Suraxanı, Yasamal, Naxçıvan, Gəncə, Sumqayıt, Abşeron, Ağstafa, Babək, Biləsuvar, Daşkəsən, Xızı, Qəbələ, Ordubad, Salyan, Samux, Sədərək, Tərtər, Zərdab, digər şəhər və rayonlardan, respublikanın müxtəlif bölgələrində məskunlaşmış Cəbrayıl, Xankəndi, Xocavənd, Kəlbəcər, Qubadlı, Şuşa, Zəngilan rayonlarının məcburi köçkünlərindən çoxlu sayda minnətdarlıq məktubu daxil olmuşdur. Valideynlər bu tədbirin övladlarında doğma yurda məhəbbət aşılamasından, şagirdlər isə doğma vətənimiz haqqında ətraflı məlumat toplamaqdan və daha geniş təsəvvürə sahib olmaqdan sevindiklərini yazmışlar.
2017-ci ildə Azərbaycan üçün uğurlu qlobal və regional layihələrin icrası üçün görülən işlər də vətəndaşların diqqətindən yayınmayıb. Pirallahıdan, Goranboydan, Masallının Təzə Alvadı kəndindən, digər şəhər və rayonlardan vətəndaşlar Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda “Azəri-Çıraq-Günəşli” yatağı üzrə yeni sazişin imzalanmasını, Xətai, Yasamal, Naftalan, Sumqayıt, Abşeron, Neftçala və Sabirabaddan, Beyləqanın Şərq, Biləsuvarın Nəsimi, Qubanın Amsar kəndlərindən, digər şəhər və rayonlardan vətəndaşlar Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu xəttinin açılmasını ölkəmizin həyatında əlamətdar və tarixi bir hadisə kimi qiymətləndirirlər.
Ölkəmizin idman nailiyyətləri ilə hər bir azərbaycanlı fəxr edir. Ötən ilin may ayında Azərbaycanda keçirilən IV İslam Həmrəyliyi Oyunları yaddaşlarda silinməz izlər buraxdı. Xəzərin Buzovna qəsəbəsindən V.Haşımov dövlətimizin başçısına ünvanladığı məktubda bu barədə yazır: “Sizin dəstəyiniz və respublikamızın birinci xanımı Mehriban Əliyevanın təşkilatçılığı ilə keçirilən IV İslam Həmrəyliyi Oyunlarının açılış mərasiminə televizor vasitəsilə baxdım və çox böyük zövq aldım. Düşünürəm ki, belə gözəl, məzmunlu və möhtəşəm bir tədbir İslam Həmrəyliyi Oyunlarının tarixində indiyədək olmamışdı. Bu xoş sözləri bir neçə il bundan əvvəl ölkəmizdə keçirilən “Eurovision” və ilk Avropa Oyunları barədə də deyə bilərəm. Əziz Prezidentimiz, belə yüksək səviyyəli təşkilatçılıq həm ölkəmizin, həm də xalqımızın adını ucaldır, zirvələrə qaldırır”. Bundan başqa, Binəqədidən İ.Kərimov futbol üzrə UEFA Avropa Liqasının final matçının 2019-cu ildə Bakıda keçirilməsi ilə bağlı qərar qəbul olunmasından, Xətaidən E.Ağayev “Qarabağ” futbol klubunun UEFA Çempionlar Liqasının qrup mərhələsinə vəsiqə qazanmasından fərəhləndiklərini qeyd edirlər.
Ölkə Prezidentinin tapşırığı ilə 2013-cü ilin aprel ayından başlayaraq, mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının rəhbərləri tərəfindən respublikanın şəhər və rayonlarında vətəndaşların qəbullarının həyata keçirilməsi işi də insanları narahat edən məsələlərin aradan qaldırılmasına mühüm töhfədir. Hacıqabulun Birinci Udulu kəndindən M.Hacıyev, E.Rzayev və başqaları öz məktublarında bu işin əhəmiyyətini xüsusi qeyd edirlər: “Siz çıxışlarınızda vətəndaşların hüquqlarının qorunmasını, onların ərizə və şikayətlərinə diqqətin artırılmasını bir vəzifə kimi qarşıya qoyur, hər bir dövlət məmurunun və qulluqçusunun xalqa xidmət etməli olduğunu qeyd edirsiniz... Vətəndaşların bölgələrdə qəbul edilməsi dövlətin xalqla birbaşa ünsiyyətinin nümunəsidir”.
Vətəndaşların müraciətlərinə həssaslıqla yanaşılması, onların təkliflərinin diqqətlə öyrənilməsi, sosial məsələlərinin və digər problemlərinin həlli üçün müvafiq tədbirlərin görülməsi ilə bağlı məktublar da çoxdur. Buna misal olaraq, Binəqədidən B.Bilalov, Ə.Əliyev və başqalarının, Mingəçevirdən Q.Mahmudovanın, F.Sadıxovun, Gədəbəydən Y.Hüseynovanın, Göyçayın Müskürlü kəndindən Ş.Bəyalıyev və M.Məsimovun, Masallının Kalinovka kəndindən Q.Məmmədovun, habelə digər şəhər və rayonların sakinlərinin məktublarını göstərmək olar. Suraxanının Yeni Günəşli qəsəbəsindən X.Əhmədzadə yazır: “Çox məmnunam ki, Sizin məmurlar qarşısında qoyduğunuz tapşırıqlar öz səmərəsini verir, çətinliklə üzləşən vətəndaşlardan qayğı və diqqət əsirgənmir. Qarşılaşdığım problemlə bağlı Prezident Administrasiyasında qəbulda olduğum zaman bunu bir daha hiss etdim. Əziz Prezidentimiz, bir ana olaraq gördüyüm qayğıya görə daim Sizə duaçıyam. Allah Sizi, dövlətimizi, xalqımızı və əzizlərinizi qorusun”.
Minnətdarlıq məktublarının böyük bir hissəsi ölkə vətəndaşlarının Prezident Administrasiyasına ünvanladıqları müraciətlərinin müsbət həll edilməsi ilə əlaqədar olmuşdur. Belə məktubların sayı ötən illə müqayisədə 27 faiz artmışdır. Bu, müraciətlərlə bağlı qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsinin, texnoloji yeniliklərin tətbiqinin genişləndirilməsinin və bütün bunların müqabilində müraciətlərə baxılması işinin daha da yaxşılaşdırılmasının müsbət nəticəsidir.
Həmin məktublarda vətəndaşlar əsasən qaldırdıqları sosial problemlərin, ictimai və iqtisadi əhəmiyyət kəsb edən məsələlərin həllindən yaranan sevinc hisslərini bölüşürlər. Bakının Xətai rayonundan Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı İsgəndər Aznaurovun həyat yoldaşı G.Aznaurova torpaq sahəsi ilə, Nərimanovdan B.Nəcəfov işlə, Nizamidən M.Nuriyeva ünvanlı sosial yardımla təmin olunmalarına, Nəsimidən İ.Qurbanov torpaq sahəsində müasir tipli istixana kompleksinin tikintisinə razılıq alınmasına, Lənkəranın Parakənd kəndindən Bəşirovlar ailəsi övladlarına ipoteka kreditinin ayrılmasına, Şəkinin Qoxmuq kəndindən S.Həsənov sığorta pulunun ödənilməsinə, Ağdaşın Xınaxlı kəndindən M.Şərifov və başqaları drenaj kanallarının lildən təmizlənməsinə və yeni kanalın qazılmasına, Biləsuvarın Ağayrı kəndindən P.Səmədov ünvanlı sosial yardımın təyin edilməsinə, Göyçayın Xəlitli kəndindən M.Əliyev və başqaları rayonda sərnişindaşıma xidmətinin yaxşılaşdırılmasına, kəndlərə işləyən avtobusların yenilənməsinə, Qazaxın Yuxarı Salahlı kəndindən K.Yusibov yaşayış yerindən köçürülməyə görə təzminatın ödənilməsinə, Saatlının Dəllər kəndindən S.Əvəzov pambıq əkini üçün torpaq sahəsi ayrılmasına, Tərtərin Qaynaq kəndindən şəhid atası M.Şükürov və Zərdabın Gödəkqobu kəndindən R.Əliyev suvarma suyu probleminin həllinə görə razılıqlarını bildirmişlər.
Müraciətlərinin müsbət həll olunması ilə əlaqədar minnətdarlıq məktubları, həmçinin Nizami (Bakı), Səbail və Yasamaldan, Gəncə, Mingəçevir, Naftalan, Sumqayıt, Şəki və Yevlaxdan, Ağsu, Balakən, Biləsuvar, Cəbrayıl, Daşkəsən, Hacıqabul, Xaçmaz, Qazax, Siyəzən və Şuşadan, Binəqədinin Biləcəri, Xətainin Əhmədli, Sabunçunun Bakıxanov, Suraxanının Bülbülə, Lənkəranın İstisu, Şirvanın Bayramlı qəsəbələrindən, Ağcabədinin Qaraxanlı, Beyləqanın Birinci Şahsevən, Cəlilabadın Alar, Gədəbəyin Novosaratovka, Qobustanın Poladlı, Qubanın Qəçrəş, Qusarın Bala Qusar, Neftçalanın Şorkənd, Oğuzun Calut, Salyanın Kolanı, Zaqatalanın Suvagil, Zərdabın Məmmədqasımlı kəndlərindən, digər şəhər və rayonlardan daxil olmuşdur.
Vətəndaşlar əmək hüquqlarının pozulması hallarına qarşı görülmüş ciddi tədbirlərə görə də razılıq edirlər. Belə minnətdarlıq məktubları Pirallahı, Səbail, Şirvan və Qaxdan, Sabunçunun Zabrat, Abşeronun Masazır qəsəbələrindən, Ağcabədinin Aşağı Avşar kəndindən, digər şəhər və rayonlardan daxil olmuşdur.
Xarici ölkələrdə yaşayan soydaşlarımızdan daxil olmuş məktublarda Almaniyadan A.Məmmədov, Ukraynanın Mariupol şəhərindən M.Səidi öz tarixi vətənlərinin inkişafından fərəhləndiklərini, Avstriyanın Vyana şəhərindən opera müğənnisi Y.Eyvazov və İtaliyanın Legnano şəhərindən xoreoqraf M.Nuriyev vətəndən kənarda yaşasalar da, doğma Azərbaycanda onların sənət fəaliyyətinin yüksək qiymətləndirilməsindən və “Əməkdar artist” fəxri adına layiq görülmələrindən razı qaldıqlarını, bu ölkələrdə yaşayan soydaşlarımızın Azərbaycan Prezidenti ilə fəxr etdiklərini bildirirlər. Rusiyanın Qatçina şəhərindən E.Əliyev də bu fikirlərə qoşularaq yazır: “Mən əslən Gəncə şəhərindənəm. İndi sözün yaxşı mənasında Gəncəmizi tanımaq olmur. Doğma şəhərim gündən-günə gözəlləşir. Bunları görməyən və internetdə reallıqdan uzaq məlumatlar yazanları başa düşə bilmirəm. Cənab Prezident, hazırda vətəndən kənarda yaşasam da, hər zaman Sizi dəstəkləyirəm”.
Belə fikirlər digər xarici ölkə vətəndaşlarının məktublarında da öz əksini tapır. Rusiya Federasiyasının Novosibirsk şəhərindən Kirill Kudryaşov yazır: “Bu il yayda qısamüddətli turist səfəri çərçivəsində Bakını görmək şərəfinə nail olmuşam. Azərbaycan paytaxtının gözəlliyi və təmizliyi, insanların səmimiyyəti, “Alov qüllələri”nin möhtəşəmliyi, sərin Bakı küləyi və Yanardağın qızmar istisi məni heyran etdi. Bu məktubu yazmaqda məqsədim, sadəcə, Bakıda keçirdiyim səmərəli məzuniyyətə, bakılıların ruslara səmimi münasibətinə, uğurlu siyasətiniz sayəsində ölkələrimiz arasında bu cür əlaqələrin mümkün olmasına görə Sizə öz ehtiramımı və təşəkkürümü bildirməkdir”.
Türkiyənin Ankara şəhərindən Müzəffər Hayta, Bursa şəhərindən Kurtuluş İgdeli düşmənlərimizə qarşı mübarizədə hər zaman Azərbaycanın yanında olduqlarını bildirir, Rusiyanın Moskva şəhərindən Qoqi Canelidze Gürcüstanın Borjomi-Xaraqulsk qoruğunda baş vermiş meşə yanğınlarının söndürülməsinə verdiyi dəstəyə və köməyə görə Azərbaycan Prezidentinə təşəkkür edir.
Ölkə vətəndaşlarının məktublarında əksini tapan fikirlər bir daha onu göstərir ki, Azərbaycan sosial-iqtisadi inkişafını, beynəlxalq əlaqələrinin genişləndirilməsini, hərbi, iqtisadi qüdrətinin və nüfuzunun artırılmasını davam etdirməklə yanaşı, öz potensialını daha da gücləndirmək üçün mühüm layihələrə imza atır, məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirir. Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şərur rayonunun Düdəngə kəndindən R.Vəliyevin məktubunda yer alan sözlər əsl mənzərəni bir daha aydın təcəssüm etdirir, xalqın sabaha olan inamını özündə ehtiva edir. O yazır: “Cənab Prezident, Sizi əmin edirəm ki, istər xarici müdaxilələrə, istərsə də daxili sabitliyimizi pozmaq istəyən şər qüvvələrin bütün səylərinə baxmayaraq, Azərbaycan gəncliyi Sizin siyasətinizi dəstəkləyir və gördüyünüz bütün işlərin Azərbaycanın gələcəyinə, xalqın rifahına, vətənimizin inkişafına yönəldiyinə qəti şəkildə əmindir. Tutduğunuz bu yol daimi və hər zaman uğurlu olsun!”.
Təkliflər fəal vətəndaş mövqeyinin ifadəsidir
2017-ci ildə Prezident Administrasiyasına daxil olan müraciətlərin 0,3 faizini təkliflər təşkil edir. Bu təkliflərin sayı ərizə və şikayətlərə nisbətən az olsa da, vətəndaşların fəal həyat mövqeyinin ifadəsi kimi xüsusi əhəmiyyət daşıyır və onlar Prezident Administrasiyası, habelə müvafiq qurumlar tərəfindən diqqətlə öyrənilir, əsaslı təkliflərin həyata keçirilməsi üçün müvafiq tədbirlər görülür. Vətəndaşlar öz müraciətlərində ölkənin daxili və xarici siyasəti barədə mülahizələrini bildirir, ölkənin iqtisadi qüdrətini daha da artırmaq üçün həyata keçirilməli layihələrin qəbul olunmasını, respublika miqyaslı məsələlərlə yanaşı, yaşadıqları şəhərin, rayonun, kəndin, qəsəbənin, küçə və məhəllənin həll olunmalı problemlərini yada salır, bu sahədə öz köməklərini təklif edirlər.
Verilən təkliflər həyatın ən müxtəlif sahələrini əhatə edir. İctimai-siyasi məsələlərdən bəhs edən təkliflərdə vətəndaşlar ulu öndər Heydər Əliyevin xatirəsini əbədiləşdirmək üçün onun irsinin daha dərindən öyrənilməsi, bəzi qanunvericilik aktlarının təkmilləşdirilməsi, müxtəlif struktur dəyişikliklərinin aparılması, dövlət qurumlarının fəaliyyətini müasir tələblərə uyğun qurmaq üçün islahatların daha da dərinləşdirilməsi barədə fikirlərini bölüşürlər.
Bu qəbildən olan müraciətlərdə “Azərbaycanın bölgələri üzrə kənd təsərrüfatı Ensiklopediyası”nın və “Azərbaycan Olimpiya Ensiklopediyası”nın yaradılması, azad sənaye zonaları, devalvasiyadan sonra problemli borclara çevrilmiş bank kreditləri və sair məsələlər barədə fikir və mülahizələr bildirilir.
Təkliflərin müəllifləri, həmçinin kənd və qəsəbələrdə bol meyvə məhsullarından daha səmərəli istifadə məqsədilə meyvəqurutma sexlərinin artırılması, məişət tullantılarının yenidən emalının təşkil edilməsi, Bakı ilə yanaşı, respublikanın digər böyük şəhərlərində də iritutumlu marşrut avtobuslarının sayının artırılması, üzümçülüyün inkişafı, bəzi rayonlarda fəaliyyət göstərmiş şərab zavodlarının bərpası, dolunun kənd təsərrüfatına vurduğu ziyanın qarşısını almaq üçün müasir qurğuların quraşdırılması, yem istehsalının genişləndirilməsi, kənd təsərrüfatı məhsullarının satışını həyata keçirən yarmarkaların sayının artırılması, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda döyüşlərdə əlil olmuş şəxslərin sosial müdafiəsinin daha da gücləndirilməsi, sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlara qulluq göstərən şəxslərə sosial ödənişlər verilməsi məsələləri barədə öz mülahizə və fikirlərini bölüşürlər. Vətəndaşların təklifləri əsasında dövlət orqanlarının göstərdiyi xidmətlərin keyfiyyəti daim yüksəlir, onlar bunu məmnunluqla qarşılayırlar.
Ölkəmizdə gedən prosesləri daim müşahidə edən, yaşadıqları bölgənin inkişafı istiqamətində təkliflər irəli sürən vətəndaşlar əhaliyə daha rahat şərait yaradılması üçün yeni yolların, qaz və su xətlərinin çəkilməsi, əkin sahələrinin suvarılması üçün yeni su mənbələrinin tapılması, yol işarələrinin qoyulması, keçidlərin və körpülərin tikilməsi, bəzi küçə və yaşayış məntəqələrinin adlarının dəyişdirilməsi, eyni zamanda, yeni iş yerlərinin açılması barədə fikirlərini bildirirlər.
Bir sıra təkliflərdə ölkənin ayrı-ayrı elm, mədəniyyət və ictimai-siyasi xadimlərinin ev-muzeylərinin yaradılması barədə fikirlər diqqəti cəlb edir.
Vətəndaşlar yaxşı bilirlər ki, onların göndərdiyi təkliflər, qaldırdıqları məsələlər araşdırılır, öyrənilir və baxılır. Bu da vətəndaş cəmiyyətinin gücləndirilməsi istiqamətində önəmli məqam kimi qeyd edilməlidir.
Müraciətlər vətəndaşın öz Prezidentinə və dövlətinə güvənc sədasıdır
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti xalqın inam, güvənc, etimad ünvanı olduğuna görə vətəndaşlar özlərinin bütün problemlərinin həllində, ilk növbədə, ölkə Prezidentinə və onun Administrasiyasına müraciət etməyə üstünlük verirlər. Ölkədə aparılan böyük quruculuq işlərini, sosial-iqtisadi problemlərin əsaslı həlli üçün görülən tədbirləri təqdir etməklə yanaşı, vətəndaşlar onları narahat edən, düşündürən məsələlərlə əlaqədar yazmaqda davam edir, həmişə olduğu kimi, öz hüquq və azadlıqlarının qarantı hesab etdikləri Azərbaycan Prezidentindən kömək umurlar.
2017-ci ildə Prezident Administrasiyasına daxil olan müraciətlərin təhlili göstərir ki, onların sayı əvvəlki ilə nisbətən 10 minədək azalmışdır. Bu, yerlərdə vətəndaşların problemlərinə daha diqqətlə yanaşılmasından, onları narahat edən məsələlərin həllinə lazımi kömək göstərilməsindən və müraciətləri ilə əlaqədar onlara əsaslı cavab verilməsindən irəli gəlir. Daxil olan müraciətlərin ümumi sayı Naxçıvan MR, Gəncə, Lənkəran, Mingəçevir, Sumqayıt, Şəki, Şirvan, Abşeron, Ağdam, Ağsu, Astara, Biləsuvar, Binəqədi, Cəlilabad, Daşkəsən, Füzuli, Gədəbəy, Goranboy, Hacıqabul, Xaçmaz, Xətai, İmişli, İsmayıllı, Kürdəmir, Qaradağ, Qazax, Qəbələ, Qobustan, Qusar, Lerik, Masallı, Nərimanov, Nəsimi, Nizami (Bakı), Samux, Səbail, Siyəzən, Suraxanı, Şabran, Şuşa, Tərtər, Zərdab, digər şəhər və rayonlarda daha çox azalmışdır.
2016-cı illə müqayisədə müraciətlərin sayı Beyləqan, Cəbrayıl, Kəlbəcər, Laçın, Saatlı, Sabirabad, Şamaxı və digər rayonlarda artmışdır.
Vətəndaş müraciətlərinin təhlilində əsas göstəricilərdən biri hər bir rayon və şəhərdən əhalinin 1000 nəfərinə düşən müraciətlərin sayıdır. Bu baxımdan 2017-ci ildə Prezident Administrasiyasına daxil olmuş müraciətlərin təhlili göstərir ki, Bakı şəhərinin rayonlarından, habelə Yevlax, Ağcabədi, Ağdaş, Ağstafa, Astara, Balakən, Beyləqan, Bərdə, Cəbrayıl, Göyçay, Göygöl, İmişli, Kəlbəcər, Quba, Neftçala, Saatlı, Salyan, Samux, Şəmkir, Tovuz, Yardımlı, digər şəhər və rayonlarda bu göstərici yüksək olmuşdur.
Elə şəhər və rayon icra hakimiyyətləri var ki, vətəndaşlar öz problemləri barədə onlardan çox yuxarı dövlət orqanlarına, o cümlədən Prezident Administrasiyasına yazmağa üstünlük verirlər. Dövlət orqanlarına daxil olan müraciətlərin sayının bilavasitə yerli icra hakimiyyətlərinə daxil olan müraciətlərin sayından çox olduğu şəhər və rayonlardan Yevlax, Ağdam, Ağdaş, Astara, Bərdə, Göyçay, Göygöl, Kəlbəcər, Kürdəmir, Laçın, Neftçala, Pirallahı, Samux, Şamaxı, Tovuz, Yardımlı, Yasamal, başqa şəhər və rayonları göstərmək olar.
Müraciətlərin növlər üzrə təhlili göstərir ki, il ərzində daxil olmuş müraciətlərin 66,5 faizi ərizə, 33,2 faizi şikayət, 0,3 faizi təklifdir.
Ərizələr əsasən sosial müdafiə məsələləri, o cümlədən müvafiq əlillik dərəcələrinin, ünvanlı sosial yardımların, əlil arabalarının verilməsi, habelə xaricdə və respublikada müalicəyə kömək göstərilməsi, təhsil haqqının və kreditlərin ödənilməsində güzəşt edilməsi, ixtisara düşmüş işçilərin işlə təmin olunması, mənzillə təmin olunma, sığorta və ipoteka kreditlərinin verilməsi və s. məsələlər barəsindədir. Eyni zamanda, əfv məsələlərinə dair ərizələr də az deyildir.
Müraciətlərin mövzularının müqayisəli təhlili göstərir ki, şəhərsalma və çoxmərtəbəli binaların tikintisi və söküntüsü, bu zaman kompensasiyaların verilməsi, məişət zorakılığı, dələduzluq, orta təhsil, meliorasiya və su təsərrüfatı, əlillik dərəcələrinin təyin edilməsi, qaz sayğaclarının quraşdırılması, cərimələr kəsilməsi barədə müraciətlərin sayı artsa da, digər məsələlər, o cümlədən hüquq mühafizə orqanlarının, məhkəmələrin, ədliyyə orqanlarının, şəhər, rayon icra hakimiyyətləri və bələdiyyələrin fəaliyyəti, mənzil, müraciətlərə baxılma, mədəniyyət və turizm məsələləri, nəqliyyat, rabitə və informasiya texnologiyaları, əmlak, torpaq məsələləri, sahibkarlığın inkişafı, gömrük orqanlarının fəaliyyəti mövzusunda müraciətlər xeyli azalmışdır.
Şəhər, rayon icra hakimiyyətləri və bələdiyyələrin fəaliyyəti barədə müraciətlərin sayı ötən illə müqayisədə xeyli azalmışdır. Azalma əsasən Naxçıvan MR, Gəncə, Lənkəran, Mingəçevir, Sumqayıt, Şirvan, Yevlax, Ağdam, Ağsu, Astara, Cəbrayıl, Cəlilabad, Gədəbəy, Goranboy, Xaçmaz, Xocalı, Qaradağ, Qəbələ, Qusar, Lerik, Masallı, Nəsimi, Saatlı, Samux, Səbail, Suraxanı, Şabran, digər şəhər və rayonlarda müşahidə olunmuşdur.
Buna baxmayaraq, bu mövzuda Balakən, Beyləqan, Binəqədi, Göyçay, Xəzər, İmişli, Qazax, Laçın, Sabunçu, Şamaxı, Tərtər, Tovuz, Ucar, Yasamal, Zaqatala və digər rayonlarda artım olmuşdur.
Bələdiyyələrin fəaliyyəti vətəndaşların gündəlik tələblərinin yerinə yetirilməsində mühüm rol oynayır. Təəssüf ki, bələdiyyələr öz işlərini heç də həmişə lazımi səviyyədə qura bilmirlər. Bələdiyyələrin fəaliyyətinə inzibati nəzarəti həyata keçirən ədliyyə orqanları tərəfindən 67 mindən çox bələdiyyə aktı yoxlanılmış, qanunsuz qərarlar ləğv etdirilmiş, cinayət xarakterli pozuntularla bağlı 23 fakt üzrə materiallar prokurorluğa göndərilmiş, qanunsuz ayrılmış minlərlə hektar torpaq sahəsi geri qaytarılmışdır.
Prezident Administrasiyasına daxil olan müraciətlərin 4,2 faizi səhiyyə məsələlərinə aiddir. Belə müraciətlərin sayının ildən-ilə azalması insanların sağlamlığına dövlətin göstərdiyi qayğıdan irəli gəlir. Azərbaycan Prezidenti respublikada həyata keçirilən sosial təşəbbüslərin vüsətindən danışarkən dünya üçün bir yenilik olan kütləvi müayinədənkeçmə proqramını xüsusi qeyd etmişdir. Bir neçə ildir həyata keçirilən həmin proqramın bu sahədə müasir infrastrukturun yaradılması sayəsində mümkün olduğunu göstərən ölkə Prezidenti deyir: “Artıq 600-dən çox xəstəxananın tikintisi, təmiri bizə belə imkanları yaradır. Kütləvi müayinədənkeçmə proqramını əhatə edən bütün qurumlar bu nəticəni əldə ediblər - bu il 5 milyondan çox Azərbaycan vətəndaşı pulsuz müayinədən keçibdir. Bax, bizim siyasətimiz bundan ibarətdir”.
Səhiyyə məsələlərinə aid daxil olan müraciətlərin böyük əksəriyyəti ərizələrdən ibarət olmuş və onlarda əsasən müalicə, dərmanlarla təminat məsələləri qaldırılmışdır. Xaricdə müalicə ilə bağlı ərizələrin də sayı xeyli azalmışdır.
Təhsil məsələləri barədə müraciətlərin artmasının səbəbini müəyyən dərəcədə 2014-cü ildən başlayaraq, dövlət ümumi təhsil müəssisələrində çalışan müəllimlərin bilik və bacarıqlarının diaqnostik qiymətləndirilməsi və buna müvafiq olaraq müəllimlərin dərs yükünün və əməkhaqqının müəyyən edilməsi sahəsində görülən işlərlə əlaqələndirmək olar. 2017-ci ildə bütövlükdə 41905 müəllimin diaqnostik qiymətləndirilməsi aparılmış, onların 1,3 faizi lazımi nəticə göstərə bilməmişdir. Təhsil sahəsində çalışanların, demək olar ki, hamısını əhatə edən bu qiymətləndirmə nəticələri müəllimlərin dərs yükünə və əməkhaqqına təsir göstərdiyinə görə müraciətlərin də sayı artmışdır. Bunun yaxşı cəhəti odur ki, qiymətləndirmə stimullaşdırıcı xarakter daşımış və müəllimlərin öz üzərində daha ciddi çalışmasına, bütövlükdə təhsilin səviyyəsinin yüksəlməsinə müsbət təsir etmişdir.
Prezident Administrasiyasına 2017-ci ildə daxil olmuş müraciətlərin bir qismi bank məsələləri və kreditlərin verilməsi ilə bağlıdır. 2017-ci ildə əvvəlki illə müqayisədə bu mövzuda müraciətlər azalmışdır. Bəzi banklarda kreditlərin ödənilməsi ilə yanaşı, əmanətlərin verilməsində də müəyyən problemlər yaranmışdır. Fəaliyyətindən şikayət edilən bankların bəziləri artıq bağlanmış, respublikanın bank sistemində problem doğuran səbəblər müvafiq qurumlar tərəfindən tənzimlənməyə başlanmışdır.
Bank işçilərinin fəaliyyəti ilə əlaqədar daxil olmuş müraciətlər və digər materiallar əsasında Baş prokuror yanında Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Baş İdarəsi tərəfindən banklar haqqında 25 cinayət işi açılmışdır. Açılmış cinayət işlərinin təhqiqatının başa çatdırılması nəticəsində ayrı-ayrı bankların vəzifəli şəxslərinin yol verdikləri qanunsuzluq və mənimsəmə halları qismən aradan qaldırılmış, dövlətə və vətəndaşlara dəyən böyük məbləğdə zərərin xeyli hissəsinin ödənilməsi və qaytarılması təmin edilmişdir. Məsələn, “Gəncəbank” ASC-nin vəzifəli şəxsləri məsuliyyətə cəlb edilərək, onlar tərəfindən vurulmuş 14 milyon manatdan artıq maddi ziyanın 421 min manatdan çoxunun ödənilməsi təmin edilmiş və onların ümumi dəyəri 13 milyon manatdan çox olan əmlakı üzərində həbs qoyulmuşdur. Bundan başqa, “Bank Standart” Kommersiya Bankı üzrə başlanmış cinayət işinin yekununda 70 milyon manatdan çox dövlət borcunun ödənilməsi təmin edilmişdir.
Prezident Administrasiyasına hüquq mühafizə və məhkəmə orqanlarının fəaliyyətinə dair daxil olan müraciətlərin sayı 2017-ci ildə xeyli azalmışdır.
2017-ci ildə məhkəmə orqanlarının saflaşdırılması üçün ardıcıl tədbirlər görülmüş, Məhkəmə-Hüquq Şurası tərəfindən birinci instansiya və apellyasiya məhkəmələrinin 115 hakiminin fəaliyyəti prinsipial qiymətləndirilmiş, nöqsan və pozuntulara yol verdiyinə görə 20 hakimin, o cümlədən 7 məhkəmə sədrinin hakimlik səlahiyyətlərinə xitam verilmiş, 6 məhkəmə sədri və apellyasiya məhkəmələrinin 8 hakimi aşağı işə keçirilmişdir.
Ümumiyyətlə, görülən tədbirlər nəticəsində məhkəmə orqanları və hakimlərin fəaliyyəti barədə Prezident Administrasiyasına son 5 ildə daxil olan müraciətlərin sayında azalma müşahidə olunur və 2017-ci ildə bu müraciətlərin sayı 2016-cı ilə nisbətən 14,4 faiz, 2013-cü ilə nisbətən isə 25,9 faiz azalmışdır.
Bununla belə, Prezident Administrasiyasına Bakı şəhərinin Xətai, Qaradağ, Nəsimi, Sabunçu, Səbail, Yasamal, həmçinin Lənkəran, Mingəçevir, Naftalan, Sumqayıt, Şəki, Şirvan, Yevlax, Ağcabədi, Astara, Cəlilabad, Daşkəsən, Hacıqabul, İsmayıllı, Kəpəz, Masallı, Nizami (Gəncə), Şabran, digər şəhər və rayon məhkəmələrinin fəaliyyətinə dair müraciətlər nisbətən çox daxil olmuşdur. Həmçinin apellyasiya, inzibati-iqtisadi və hərbi məhkəmələrin fəaliyyəti barədə müraciətlər də az deyildir. Bu müraciətlərdə vətəndaşlar bəzi hallarda işlərə subyektiv yanaşılması, çıxarılan qərarların vətəndaşlara gec verilməsi, ayrı-ayrı hakimlərin işlərə laqeyd yanaşması, süründürməçilik hallarına yol verilməsi və sair məsələlər barədə yazırlar.
Təəssüf ki, məhkəmə orqanlarının qəbul etdikləri qərarlar bəzi dövlət qurumları tərəfindən heç də həmişə vaxtında yerinə yetirilmir, icrası yubadılır.
Məhkəmə qərarlarının düzgün və vaxtında icrasını təmin etmək üçün Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən təsirli tədbirlər görülür. Ötən il sayı 30 faiz artaraq 800 mini ötmüş belə işlərin böyük əksəriyyətinin icrası təmin edilmişdir. İcra məmurlarının qanuni tələblərini yerinə yetirməyən və icradan yayınan 4 min nəfər inzibati məsuliyyətə cəlb olunmuş, o cümlədən 2700 nəfər məhkəmələr tərəfindən inzibati qaydada həbs edilmiş, 337 nəfər barəsində cinayət işi başlanmışdır. Bundan başqa, Ədliyyə Nazirliyində məhkəmə qərarlarının icra olunmaması ilə bağlı daha 586 cinayət işinin istintaqı tamamlanmış və bir çox qərarların icrasına elə istintaq zamanı nail olunmuşdur.
Son illər ölkə Prezidentinin təşəbbüs və tövsiyəsi ilə aparılan məhkəmə-hüquq islahatları nəticəsində insan hüquqlarının etibarlı təminatı, onlara yüksək keyfiyyətli xidmətlərin göstərilməsi, vətəndaşların qayğılarına, onların müraciətlərinə həssaslıqla yanaşılması davam etdirilmişdir. “ASAN xidmət” çərçivəsində 19 milyondan artıq müraciətə baxılmış və vətəndaş məmnunluğuna səbəb olan bu işin 40 faizdən çoxu “ASAN xidmət” mərkəzlərində fəaliyyət göstərən ədliyyə qurumlarının payına düşmüşdür.
Qanunçuluğun qorunmasında xüsusi rolu olan prokurorluq orqanlarının fəaliyyətinə dair müraciətlər Bakı şəhərinin Binəqədi, Qaradağ, Nizami, Səbail rayonlarından, həmçinin Gəncə, Abşeron, Ağcabədi, Beyləqan, Bərdə, Biləsuvar, Füzuli, Goranboy, Xaçmaz, İmişli, Quba, Şəmkir, Tovuz, digər şəhər və rayonlardan daha çox olmuşdur.
Respublikada asayişin qorunmasında və sabitliyin təmin edilməsində polis orqanlarının müstəsna xidmətlərini qeyd etməmək olmaz. Azərbaycan polisinin fəaliyyəti nəticəsində əhalinin hər 100 min nəfərinə düşən cinayətlərin sayı 271-dən 264-ə qədər azalıb. Dünya İqtisadi Forumunun “2017-2018-ci illər üzrə Qlobal Rəqabətlilik Hesabatı”na əsasən, Azərbaycan “Polis xidmətlərinin etibarlılığı” indikatoru üzrə irəliləyərək 137 ölkə arasında 54-cü yerə çıxmışdır. Ötən il daxili işlər orqanları tərəfindən 1028 cinayətkar qrup zərərsizləşdirilmiş, 944,5 kiloqram narkotik vasitə dövriyyədən çıxarılmış, 175 tona yaxın qanunsuz əkilmiş çətənə və xaş-xaş kolu məhv edilmişdir. Vətəndaşlara dəymiş maddi ziyanın ödənilməsi 14,5 faiz artaraq 84,9 faiz təşkil etmişdir. Cinayətlərin ümumi sayı 2,7 faiz, yol-nəqliyyat hadisələri 8,6, qəzalarda ölənlərin sayı 1,2, xəsarət alanların sayı 14,2 faiz azalmışdır.
Bununla yanaşı, polis orqanlarının fəaliyyəti ilə əlaqədar müraciətlər az deyildir. İstintaqın aparılması, təhlükəsizliyin və ictimai asayişin qorunması, yol polisinin fəaliyyəti, pasport qeydiyyatı, şəxsiyyət vəsiqəsinin verilməsi ilə bağlı daxil olan müraciətlərin sayı Bakı şəhərinin Xətai, Xəzər, Nərimanov, Nizami, Pirallahı, Suraxanı rayonlarından, Gəncə, Lənkəran, Yevlax, Ağcabədi, Ağdam, Cəlilabad, Göygöl, Qəbələ, Oğuz, Saatlı, Siyəzən, Şabran, digər şəhər və rayonlardan nisbətən çox olmuşdur.
Əksər mövzularda müraciətlərin sayı azalsa da, şəhərsalma və çoxmərtəbəli binaların tikintisi, söküntüsü, kompensasiyaların verilməsi barədə müraciətlərdə 28,8 faiz artım olmuşdur. Bu mövzuda Prezident Administrasiyasına il ərzində daxil olan müraciətlərdə əsasən yaşayış binalarının tikintisində norma və qaydalara riayət edilməməsi, təhlükəsizlik qaydalarına əməl olunmaması, tikintilərin plansız aparılması, bəzən kompensasiyaların miqdarının sakinlərlə razılaşdırılmadan tikinti işlərinə başlanılması, yeni yaşayış binalarının dövlət komissiyası tərəfindən qəbul edilməməsi, bu səbəbdən mənzillərin özəlləşdirilməsində və qazla təminatında çətinliklər yaranması məsələlərinə toxunulur.
Müraciətlərdə ən çox aşağıdakı tikinti şirkətlərinin fəaliyyətindən narazılıq ifadə olunub və bunlardan “Evrostroy-SS”, “FVS İnşaat”, “Murad M.S.”, “İdeal-İ İnşaat”, “Hermes-S”, “Brend Palace”, “Meqa City Holdinq”, “Abşeron LTD 2013", “İnam-İnşaat-555”, “Xudafərin”, “Əzizbəy-KM”, “Baku Pearl Residence”, “Caspian Park”, “Fuad LTD”, “İron İnşaat”, “Mahal”, “Elite City”, “Avro Qrand”, “İnşaat Konstruksiyaları”, “Birlik-İnşaat”, “Hasil”, “AENT-E”, “MVV Verus Praedium”, “Yüksəliş C”, “Rifah-Plaza” MMC-lər və “Kristal Abşeron”, “İlin Dörd Fəsli”, “Badu-Kubə”, “Yeni Yasamal”, “Şərur”, “Dağlar”, “İnteks”, “Çənlibel”, “Ayla”, “Mars”, “Fateh-N” MTK və başqalarının adını çəkmək olar.
Həmin mövzuda respublikanın başqa rayonlarından da müraciətlər daxil olmuşdur və onların müəllifləri əsasən Bakı şəhərində həmin binalardan mənzil almış vətəndaşlardır.
Bundan əlavə, bir sıra müraciətlərdə artıq tikintini başa çatdırmış, lakin yaşayış üçün normal şərait yaratmamış “AAAF Park”, “Bağçalı evlər” yaşayış komplekslərində problemlərin illərdən bəri həll olunmadığını yazırlar.
Burada adı çəkilən bəzi MMC və MTK-ların vəzifəli şəxsləri barəsində artıq Cinayət Məcəlləsinin müxtəlif maddələri ilə cinayət işi açılmış, vətəndaşların etibarından sui-istifadə edərək əlbir olduqları şəxslərlə birlikdə tikdikləri yaşayış binalarında bir mənzili bir neçə şəxsə satdıqlarına, vətəndaşların külli miqdarda əmlakını dələduzluq yolu ilə ələ keçirdiklərinə görə onlar məsuliyyətə cəlb edilmişlər. Bunlardan cinayət əməlləri barədə Prezident Administrasiyasına dəfələrlə yazılı və şifahi müraciətlər daxil olmuş “Əzizbəy-KM”, “Hasil”, “Birlik-İnşaat” və başqa MMC-ləri göstərmək olar. “Əzizbəy-KM” MMC-nin 92 nəfər zərərçəkmiş şəxsə 2 milyon 627 min 717 manat zərər vurduğu sübut edilmiş, bu ziyanın 360361 manatının ödənilməsi təmin edilmiş və Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsində onların cinayət işinə baxılmışdır. Həmçinin qeyd etməliyik ki, bəzi hallarda belə cinayət törətmiş şəxslərə qarşı məhkəmələrin qəbul etdiyi qərarlar vətəndaşları qətiyyən qane etmir. Məsələn, “Hasil” və “Birlik-İnşaat” MMC-lərin rəhbərinə vətəndaşlara vurduğu ziyana görə Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsi tərəfindən 2014-cü il mayın 30-da verilmiş 15 il azadlıqdan məhrumetmə cəzası Bakı Apellyasiya Məhkəməsi tərəfindən 2017-ci il dekabrın 12-də 6 ilə endirilmiş, vətəndaşlara dəyən maddi zərərin ödənilməsi təmin edilməmişdir.
Ümumiyyətlə, tikinti sektorunda baş vermiş korrupsiya hüquqpozmaları ilə bağlı Azərbaycan Respublikasının Baş prokuroru yanında Korrupsiyaya Qarşı Mübarizə Baş İdarəsi tərəfindən məhz vətəndaş müraciətləri əsasında 13 cinayət işinin istintaqı tamamlanaraq məhkəmələrə göndərilmiş, 300-dək şəxs zərərçəkmiş qismində tanınmışdır. Bu cinayət işlərindən “AAAF Park” və “Xalq City” MTK-ları, “Xudafərin” və “Fateh-N” MMC-ləri göstərmək olar.
Əhalinin haqlı narazılığına səbəb olan bu problemlərin, o cümlədən tikinti şirkətləri tərəfindən yol verilən dələduzluq və korrupsiya hallarının kökünün kəsilməsində Azərbaycan Respublikası Prezidentinin bu günlərdə imzaladığı “Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının 2017-ci il 15 dekabr tarixli Qanunu və Qanunun tətbiqi ilə əlaqədar 2018-ci il 5 fevral tarixli Fərmanı ciddi rol oynayacaqdır.
Son illərdə Bakı şəhərinin ümumi görünüşünə xələl gətirən, istismar müddəti ötmüş və qəzalı vəziyyətə düşmüş binaların sökülərək yerində yeni müasir yaşayış binalarının tikilməsi və ölkə əhalisinin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması istiqamətində sosial layihələrin icrasına start verilmişdir. Cənab Prezidentin təşəbbüsü ilə həyata keçirilən “pilot layihə”lər yeni mənzillərlə təmin olunan yüzlərlə ailəyə sevinc bəxş etmiş, onlar öz razılıqlarını cənab Prezidentə göndərdikləri minnətdarlıq məktublarında ən xoş sözlərlə ifadə etmişlər.
Ölkə başçısı hələ 2016-cı il noyabrın 25-də Sabunçu rayonunda “pilot layihə” əsasında tikilən ilk yaşayış binasının açılış mərasimində iştirak etmiş və sakinlərlə görüşündə “pilot layihə”ni yüksək qiymətləndirmiş və şəhərimizin müxtəlif yerlərində icra edilən bu layihələrin həm də sosial məsələ olduğunu, eyni zamanda, şəhərimizi gözəlləşdirdiyini demiş, bütün qəzalı vəziyyətdə olan binaların yerində tədricən belə gözəl, yaraşıqlı binalar tikiləcəyini qeyd etmişdir.
Geniş təhlilin və ciddi nəzarətin bəhrəsi
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin qəbul etdiyi normativ hüquqi aktların, təsdiq etdiyi proqramların, həyata keçirdiyi layihələrin əsasında dərin təhlillər dayanır. Bu proqramlar və layihələr konkret sahələri, müddətləri əhatə edir, onların hər birinin icrası həm ölkə Prezidentinin, həm də onun Administrasiyasının və digər dövlət orqanlarının nəzarəti ilə həyata keçirilir. Vətəndaşların müraciətlərində qaldırılan problemlərin, verilən təkliflərin ümumiləşdirilməsi, onların yaranma səbəbinin araşdırılması dövlət orqanlarına konkret tədbirlər görməyə, əhalini narahat edən məsələləri vaxtında aradan qaldırmağa imkan verir.
Səmərəli təhlillərin aparılmasında nəzarət qaydasında baxılan müraciətlərə alınmış cavabların böyük əhəmiyyəti vardır. Ümumiyyətlə, nəzarətin düzgün təşkili vətəndaşların müraciətlərinə baxılmasında mühüm vasitədir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti 2017-ci il aprelin 10-da Nazirlər Kabinetinin iclasında ictimai nəzarətin əhəmiyyətini bir daha qeyd etmiş, bu məsələlər üzərində xüsusi dayanmışdır. Cənab Prezident il ərzində kənd əhalisinin təmiz içməli su ilə təmin edilməsi üçün 270 kiçik layihənin icra ediləcəyini, müvafiq sərəncamda təmizləyici qurğuların quraşdırılmalı olduğu 270 kəndin adının konkret göstərildiyini vurğulamış və həmin kəndlərin sakinlərindən bu işi nəzarətdə saxlamağı xahiş edərək demişdir: “Mən bunu ona görə deyirəm ki, ictimai nəzarət güclənsin. Mən dəfələrlə bu barədə demişəm ki, ictimai nəzarəti gücləndirmək üçün gərək ictimaiyyətdə məlumat olsun. Bax, bu məlumatı biz veririk, 270 kəndin modul tipli təmizləyici qurğularla təmin edilməsi bu il başa çatmalıdır, vəsait ayrılıb və nəzarət də olmalıdır!”. Qeyd etmək lazımdır ki, il ərzində bu mövzuda daxil olan müraciətlər Prezident Administrasiyası tərəfindən nəzarətdə saxlanmışdır.
Dövlət orqanlarında, dövlət mülkiyyətində olan və paylarının (səhmlərinin) nəzarət zərfi dövlətə məxsus olan hüquqi şəxslərdə və büdcə təşkilatlarında vətəndaşların müraciətlərinə baxılması və bununla bağlı kargüzarlığın aparılması səyyar və kameral nəzarət qaydasında öyrənilmişdir.
Dövlət orqanlarında vətəndaş müraciətlərinə baxılmasına dair müvafiq məlumatların öyrənilməsi göstərdi ki, bu iş ümumilikdə yaxşı təşkil edilmişdir, lakin bəzi təşkilatlar tərəfindən qüsurlara yol verilmişdir. Bu işdə qüsurlara yol verən təşkilatlar sırasında Xarici İşlər Nazirliyi, Dövlət Sığorta Kommersiya Şirkəti, “Bakı Metropoliteni”, “Azərenerji”, “Azneftkimyamaş”, “Ərzaq məhsullarının tədarükü və təchizatı” səhmdar cəmiyyətləri, Ərazilərin Bərpası və Yenidən Qurulması üzrə Agentlik, Hesablama Palatası və başqa qurumları göstərmək olar.
Araşdırmalar göstərir ki, 2017-ci ildə dövlət orqanlarının aparatlarına daxil olan müraciətlərin 85,5 faizi mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının aparatlarında, 14,5 faizi isə yerli icra hakimiyyətlərində baxılmışdır. Bu müraciətlərin 72,8 faizi ərizə, 26,7 faizi şikayət, 0,5 faizi təkliflərdən ibarətdir.
2017-ci ildə şəhər, rayon icra hakimiyyətlərinə yuxarı dövlət orqanlarından və bilavasitə vətəndaşlardan daxil olan müraciətlərin faiz göstəriciləri müvafiq olaraq 46,2 və 53,8 faiz təşkil etmişdir. Mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarına isə il ərzində müraciətlərin 30,1 faizi yuxarı dövlət orqanlarından və digər qurumlardan, 69,9 faizi bilavasitə vətəndaşlardan daxil olmuşdur.
Vətəndaşların müraciətlərinə baxılması və qəbulu məsələləri 2017-ci ildə mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarında keçirilmiş 1624 kollegiya iclasında, müşavirə və toplantıda müzakirəyə çıxarılmışdır. Yol verilən nöqsanlara görə 1976 cavabdeh şəxslə bağlı tədbirlər görülmüş, o cümlədən 956 nəfərə töhmət və şiddətli töhmət verilmiş, 18 nəfər aşağı vəzifəyə keçirilmiş, 4 nəfərin ixtisas dərəcəsi aşağı salınmış, 143 nəfərin əmək müqaviləsinə xitam verilmiş, 12 nəfərin vəzifə maaşı azaldılmış, 5 nəfərə cərimə kəsilmiş, 838 nəfərə xəbərdarlıq edilmişdir. Mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarında və digər qurumlarda baxılmış müraciətlərin 34,7 faizi müsbət həll olunmuş, 4,7 faizi qismən təmin edilmiş, 12,5 faizi əsassız sayılmış, 28,3 faizində qaldırılan məsələlərə dair vətəndaşlara müvafiq izahat verilmişdir. Müraciətlərin 16,9 faizi baxılmaq üçün aidiyyəti qurumlara göndərilmiş, 2,9 faizi icrada saxlanılmışdır.
2017-ci ildə şəhər və rayon icra hakimiyyətləri başçıları yanında keçirilmiş 902 şura iclasında və müşavirədə vətəndaş müraciətlərinə baxılması vəziyyəti müzakirəyə çıxarılmışdır. Müraciətlərə baxılmasına cavabdeh 288 şəxs barəsində tədbirlər görülmüş, o cümlədən 57 nəfərə töhmət və şiddətli töhmət elan edilmiş, 10 nəfərin əmək müqaviləsinə xitam verilmiş, 221 nəfərə xəbərdarlıq olunmuşdur. Yerli icra hakimiyyətlərində müraciətlərin 25,5 faizi müsbət həll olunmuş, 3,7 faizi qismən təmin edilmiş, 3,5 faizi əsassız sayılmış, 55,7 faizi barədə müvafiq izahat verilmişdir. Müraciətlərin 8,9 faizi baxılmaq üçün aidiyyəti qurumlara göndərilmiş və 2,7 faizi icradadır.
Bütün dövlət qurumlarında yaxşı bilirlər ki, idarəetmənin digər sahələrində olduğu kimi, müraciətlərə baxılmasında da ən səmərəli vasitələrdən biri nəzarət işinin düzgün təşkilidir və müraciətlərin özü ictimai nəzarət formalarından biridir.
2017-ci ildə vətəndaşların müraciətlərinə baxılmasında şəffaflıq və nəzarət artırılmış, cəmiyyətdə neqativ hallara qarşı mübarizə gücləndirilmiş və bu baxımdan vətəndaşların qaldırdıqları məsələlərə, onların ayrı-ayrı qurumlarda, idarə, təşkilat və müəssisələrdə yol verilən neqativ hallar barədə müraciətlərinə daha diqqətlə yanaşılmış, il ərzində müraciətlərə nəzarətlə baxılmasına xüsusi əhəmiyyət verilmişdir.
Cənab Prezidentin ardıcıl və qətiyyətli mövqeyi öz nəticələrini vermiş və bütün sahələrdə nizam-intizam xeyli möhkəmlənmiş, vətəndaşların müraciətlərinə nəzarət qaydasında baxılması nəticəsində əsaslı müraciətlərin əksəriyyəti müsbət həll edilmişdir. Bunlardan bir qismi vəzifəli şəxslərin fəaliyyətindən narazılıqlarla əlaqədar olmuşdur. Nəzarətə alınmış müraciətlərə baxılması nəticəsində 37 nəfər barəsində intizam tənbehi tədbirləri görülmüş, Səhiyyə, Təhsil, Kənd Təsərrüfatı nazirliklərində, Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətində, Meliorasiya və Su Təsərrüfatı ASC-də və başqa qurumlarda vətəndaşlarla münasibətdə etik davranış qaydalarını pozduqlarına, süründürməçiliyə, vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadəyə, səhlənkarlığa yol verdiklərinə görə bəzi şəxslər vəzifəsindən kənarlaşdırılmışdır.
Ümumən 2017-ci ildə Prezident Administrasiyasında nəzarətə götürülmüş bəzi müraciətlərlə bağlı hüquq mühafizə orqanlarına müraciət edilmiş, qanun pozuntusuna yol verən bir sırahüquqi və fiziki şəxslər cərimə olunmuş, işdən çıxarılmış bəzi şəxslər işinə bərpa edilmiş,yaxud bu barədə cinayət işinin istintaqı bərpa olunmuş və ya yenidən baxılması barədə prokurorluq orqanları qarşısında vəsatət qaldırılmışdır.
Nəzarətə alınmış müraciətlərin 28,2 faizi müsbət həll olunmuş, 14,1 faizi qismən təmin edilmiş, 20 faizi əsassız sayılmış, 30 faizinə müvafiq izahat verilmiş, 6,7 faizinin icrası davam etdirilir, 1 faizinin icrası dövlət proqramlarında nəzərdə tutulmuşdur.
Vətəndaşların müraciətlərinə nəzarət qaydasında alınmış cavablar hərtərəfli təhlil olunmuş, bu mövzuda alınan cavablar qaneedici olmadığı, yaxud ziddiyyətli olduğu təqdirdə, məsələ tam həll edilib cavab verilənədək nəzarətdə saxlanılmış, bəzi hallarda əlavə araşdırma aparılmışdır.
Nəzarət işinin əsas prinsipi budur ki, vətəndaşın müraciətinə laqeydlik göstərilməsin, qanuna zidd olaraq onun şikayəti hərəkətlərindən narazılıq bildirilən vəzifəli şəxsə göndərilməsin, qaldırılan məsələ sonadək obyektiv araşdırılıb müvafiq tədbir görülsün, müraciətin baxılmasını nəzarətə götürən şəxsə və vətəndaşa əhatəli və əsaslandırılmış cavab verilsin. Bəzi hallarda daxil olan müraciətlər sübut edir ki, əvvəlki müraciət sonadək araşdırılmır, yaxud ona başdansovdu cavablar verilir. Təbiidir ki, belə hallar məsələnin həllinə maneçilik törədir və vətəndaşların haqlı narazılığına səbəb olur.
Şöbəmizdə aparılan hər bir təhlil, öyrənilən hər bir problem, nəzarət qaydasında baxılan hər bir müraciət barəsində ətraflı məlumat vermək mümkün olmasa da, onu qeyd etməliyik ki, təhlil və nəzarətin düzgün təşkili səmərəli nəticələr verir. Vətəndaşlar bir daha əmin ola bilərlər ki, Prezident Administrasiyasına daxil olan müraciətlərə indiyə qədər olduğu kimi, bundan sonra da diqqətlə yanaşılacaq, respublikanın mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanlarında, digər qurumlarda da bu işin təkmilləşdirilməsindən ötrü zəruri tədbirlər görüləcək, dövlət qulluqçularının, məmurların vətəndaş müraciətlərinə biganəliyinə yol verilməyəcəkdir. Nəzarət və təhlil vətəndaş müraciətlərinə baxılmasının yaxşılaşdırılmasında bundan sonra da mühüm vasitələrdən biri olaraq qalacaqdır.
Tələbkarlıq artdıqca şikayətlər azalır
İstər Prezident Administrasiyasına, istərsə də digər dövlət orqanlarına daxil olan hər bir ərizə və şikayət cəmiyyətin vuran nəbzidir. İctimai problemləri aşkara çıxarmaqda, hər bir kəndin, şəhərin sakinlərini düşündürən, narahat edən məsələləri görüb həll etməkdə müraciətlər çox əhəmiyyətlidir və bunlar bilavasitə insanların taleyi üçün cavabdeh şəxslərin, məmurların öz vəzifələrinin öhdəsindən necə gəldiklərinin, “xalqın qulluqçusu” adını necə doğrultduqlarının göstəricisidir.
Dövlət başçısı məmurlara qarşı çox yüksək tələbkarlıq göstərir və öz çıxışlarında qəti və birmənalı olaraq deyir: “... məmur təvazökar olmalı, xalqa xidmət etməli, xalqla bir yerdə olmalı, özünü xalqdan yuxarı tutmamalıdır. Məmur özü və onun ailə üzvləri təkəbbürlü davranmamalıdırlar”. Bu baxımdan Azərbaycanda heç kimin heç bir imtiyazının olmadığını, hamının qanun qarşısında bərabər olduğunu, özbaşınalıqla məşğul olanların cəzalandırılacağını qəti şəkildə bildirən ölkə Prezidentinin bu tələb və tövsiyələri hər kəs üçün örnək olmalıdır.
Şikayətlərin əslində, hər bir təşkilatın və məmurun fəaliyyət indikatoru olduğunu nəzərə alaraq, onların üzərində bir qədər ətraflı dayanmaq məcburiyyətindəyik. Ümumiyyətlə, şikayətlər ildən-ilə azalsa da, bu, bir faktdır ki, şikayətlər hələ də var, nöqsanlar qaldıqca şikayətlər də, onlara qarşı mübarizə də qalacaq və davam etdiriləcəkdir.
2017-ci ildə şikayətlər əsasən aşağıdakı mövzular üzrə artmışdır: şəhərsalma və çoxmərtəbəli binaların tikintisi, söküntüsü, kompensasiyaların verilməsi, yaşıllıqların və meşələrin mühafizəsi, kənd təsərrüfatı, məhsulların tədarükü, emalı, saxlanılması və satışı, otlaq (yay, qış) və örüş sahələrinin, fərdi torpaqların, əkin sahələrinin zəbt olunması, özəl müəssisələrin fəaliyyəti, subsidiyaların verilməsi, elektrik və qaz sayğaclarının quraşdırılması, cərimələr, məişət zorakılığı, dələduzluq, böhtan və şantaj, orta təhsil, əlillik dərəcələrinin təyin edilməsi, pərakəndə satış və küçə ticarəti məsələləri və s.
Bir çox mövzular üzrə şikayətlərin sayı azalmışdır. Bunlar məhkəmələrin, prokurorluq, polis, gömrük orqanlarının fəaliyyəti, məhkəmə qərarlarının icrası, təhlükəsizlik və ictimai asayişin qorunması, şəhər, rayon İHB aparatlarının və nümayəndələrinin, bələdiyyələrin fəaliyyəti, bank əməliyyatları, kreditlərin, həmçinin kənd təsərrüfatına kreditlərin verilməsi, yaşayış binalarının və mənzillərin təmiri, evlərin, mənzillərin, torpaq və bağ sahələrinin sənədləşdirilməsi, əhalinin sosial müdafiəsi, əməkhaqqı, əmək mübahisələri, işdən çıxarılma, sahibkarlığın inkişafı, mərkəzi orqanlarda vətəndaşların qəbulu və müraciətlərinə baxılması, xüsusi mülkiyyətdə olan torpaqlar və kommersiya-istehsalat obyektlərinin qiymətləndirilməsi, kompensasiyaların verilməsi, fərdi yaşayış evlərinin, kommersiya-istehsalat obyektlərinin tikintisi və söküntüsü, sahibkarlıq üçün torpaq sahələrinin ayrılması, su sayğaclarının quraşdırılması, daşınmaz əmlakın özəlləşdirilməsi, özəlləşdirilmiş müəssisələrin fəaliyyəti, dividendlərin ödənilməsi, yol və yol qovşaqlarının tikintisi və sair məsələlərə aid müraciətlərdir.
2016-cı illə müqayisədə şikayətlərin sayı Ağdaş, Beyləqan, Bərdə, Göygöl, Hacıqabul, İmişli, Laçın, Neftçala, Saatlı, Şamaxı, Yardımlı, Yasamal və digər rayonlarda artmış, Bakının Binəqədi, Xətai, Nərimanov, Səbail, Suraxanı rayonlarında, həmçinin Naxçıvan MR, Gəncə, Lənkəran, Mingəçevir, Naftalan, Sumqayıt, Şəki, Şirvan şəhərlərində, Ağdam, Ağsu, Cəlilabad, Füzuli, Gədəbəy, Goranboy, Xaçmaz, Xocavənd, İsmayıllı, Kürdəmir, Qazax, Qəbələ, Qusar, Lerik, Masallı, Samux, Şabran, Şuşa, Tərtər, Zaqatala və digər rayonlarda azalmışdır.
Ötən il hüquqi şəxslərdən və sahibkarlardan daxil olan 278 şikayətdə vergi, hüquq mühafizə, şəhər və rayon icra hakimiyyəti orqanlarının, ayrı-ayrı vəzifəli şəxslərin sahibkarların işinə maneələr yaratmasından narazılıq bildirilmiş və kömək istənilmişdir. Sahibkarlar bəzi hallarda vergi orqanlarının onlara əsassız olaraq külli miqdarda borc yazmasından, buna görə fəaliyyətlərini dayandırmağa məcbur olduqlarından, Vergilər Nazirliyinin Bakı Şəhəri Lokal Gəlirlər Departamenti tərəfindən bank hesablarının bloklanmasından, qanunsuz sərəncamların tətbiq edilməsindən və digər məsələlərdən narazılıqlarını bildirmişlər.
“Yanar Dağ” QSC, “Telko Qafqaz”, “Metals LTD”, “N-Link İNTELLİGENT SOLUTİONS”, “Qlobal Finans”, “Qartal-A”, “İnter Qarden”, “Relax” MMC-lərin, “İnkomservis” firmasının rəhbərləri və başqaları məhz Vergilər Nazirliyinin onların fəaliyyətinə mane olduğunu yazmış, bir çox kiçik sahibkarlar, həmçinin bəzi vətəndaşlar nazirliyin Gəncə, Lənkəran, Sumqayıt, Şirvan, Yevlax, Göyçay idarə və departamentləri işçilərinin onlara qarşı əsassız təzyiqlərindən şikayətlənmişlər.
Əsaslı cavab təkrar müraciətlərin qarşısına çəkilən səddir
Prezident Administrasiyasına, eləcə də respublikanın mərkəzi və yerli dövlət qurumlarına daxil olan müraciətlərin bir qismi təkrar müraciətlərdir. Belə müraciətlərin yaranma səbəbləri araşdırılarkən aydın olur ki, vətəndaşlar bəzi hallarda öz müraciətlərinə ilkin instansiyada lazımi cavab ala bilmədikdə, məmur laqeydliyi və biganəliyi ilə qarşılaşdıqda eyni məsələ ilə əlaqədar dəfələrlə müraciət etməyə məcbur olurlar.
Ötən il Prezident Administrasiyasına təkrar müraciətlər Bakı şəhərinin rayonlarından, həmçinin Şəki, Yevlax, Ağcabədi, Ağdaş, Ağstafa, Ağsu, Balakən, Beyləqan, Cəbrayıl, Göyçay, Göygöl, İmişli, Kəlbəcər, Kürdəmir, Qobustan, Quba, Lerik, Oğuz, Saatlı, Şəmkir, Tovuz, Yardımlı, digər şəhər və rayonlardan daha çox daxil olmuşdur.
Təkrar müraciətlərin mövzularına gəldikdə, deməliyik ki, onlar daha çox hüquq mühafizə, məhkəmə orqanlarının fəaliyyəti, şəhər, rayon icra hakimiyyətləri və bələdiyyələrin fəaliyyəti, sosial müdafiə, mənzil, torpaq, səhiyyə, maliyyə və bank, dövlət qulluğu və kadr, enerji daşıyıcıları və su təchizatı, şəhərsalma və tikinti, elm və təhsil, kənd təsərrüfatı, qaçqınların və məcburi köçkünlərin problemləri barəsindədir.
Təəssüf ki, bəzi hallarda vətəndaşlar tələblərinin əsassız olduğu barədə izahatla razılaşmır, eyni müraciətinə müxtəlif instansiyalardan əsaslı cavablar almalarına baxmayaraq, təkrar müraciətlər göndərməkdə və qəbula gəlməkdə davam edirlər. Abşerondan Sima Hüseynova, Binəqədidən Zərbani Ağayeva, Roza Hümbətova, Nərimanovdan Ülviyyə Baxşiyeva, Kamran Rəcəbov və Yeganə Səlimova, Nəsimidən Sevda və Gülnarə Hüseynovalar, Suraxanıdan Nizami Əlibəyov, Aygün Əmiraslanova, Səmilə Məşədiyeva və Rəşid Rzayev, Yasamaldan Elman Abiyev, Elmidar İsmayılov, Sevil Səfərova, Sevda Süleymanova, Kəmalə Abdullayeva və Yelena Yusupova, Masallıdan Elçin Axundzadə, Şahid Əliyev, Əlizamin Bədirov, Ağdamdan Rafil Hətəmov və İsmayıl Məmmədov, Biləsuvardan Tacəddin Əliyev, Füzulidən Anar İsmayılov, Qubadlıdan Bakir Bayramov, Lerikdən İlham İbadlı, Sabirabaddan Vilayət Cəbrayılov, İmişlidən Qalib Nağıyev, Kürdəmirdən Kamil Kərimov, Ucardan Şahlar Ələkbərov, Zəngilandan Yaşar Ağazadə, Qazaxdan Minayə Əliyeva və başqaları müxtəlif mövzularda ən çox müraciət edən vətəndaşlardır.
Təəssüf ki, bu vətəndaşların bir çoxu müraciət etmək hüququndan sui-istifadə edərək, müəyyən təzyiqlər vasitəsilə əsassız tələblərinin yerinə yetirilməsinə cəhd göstərirlər. Bu da nəzərə alınmalıdır ki, onlar il ərzində dəfələrlə Prezident Administrasiyasının məsul şəxslərinin qəbulunda iştirak etmişlər.
Təkrar müraciətlərin arasında kollektiv müraciətlərə də təsadüf olunur. Ümumiyyətlə, kollektiv müraciətlər daha çox Bakı şəhərinin rayonlarından, həmçinin Ağcabədi, Ağstafa, Astara, Bərdə, Cəbrayıl, Cəlilabad, Gədəbəy, Göyçay, Göygöl, Kəlbəcər, Kürdəmir, Qax, Quba, Masallı, Salyan, Şamaxı, Şəmkir, Tovuz, Yardımlı və digər rayonlardan daxil olmuşdur.
Müsbət haldır ki, sosial müdafiə, enerji daşıyıcıları və su təchizatı, məhkəmələrin, hüquq mühafizə və gömrük orqanlarının fəaliyyəti, nəqliyyat, mənzil, kənd təsərrüfatı, dövlət qulluğu və kadr, səhiyyə, ekologiya və təbii sərvətlər, mədəniyyət və turizm, ictimai-siyasi məsələlər mövzusunda kollektiv müraciətlər azalmışdır.
Qəbulların əsas prinsipi: dinlə və kömək et
Vətəndaşların dövlət orqanlarına şifahi müraciətləri onların fərdi qəbulu vasitəsilə həyata keçirilir. Qəbulların əsas prinsipi vətəndaşı dinləmək və kömək etməkdir. Çünki uzaq məsafəni qət edərək qəbula gələn vətəndaş onu dinləyən şəxsin ədalətinə, xeyirxahlığına, kömək əli uzadacağına ümid edir və naümid qayıdacağına inanmır. Onu qəbul edən məmurun vəzifəsi isə qəbula yazılmış şəxsi səbirlə dinləmək, əgər haqlıdırsa, mütləq kömək etmək, haqlı deyilsə, bunu ətraflı izah etmək, yaxud məsələni həll edə biləcək instansiyaya yönəltməkdir. Burada qarşılıqlı səmimiyyət əsas və həlledici rol oynayır.
2017-ci ildə Prezident Administrasiyasına yazılı müraciətlərlə yanaşı, şifahi və elektron müraciət formasında şəxsi qəbullar barədə daxil olan müraciətlərin sayı da əvvəlki ilə nisbətən azalmışdır. Administrasiyanın struktur bölmələrinin qəbulunda olmaq barədə müraciətlər Bakı şəhərinin rayonlarından, Mingəçevir, Ağcabədi, Astara, Beyləqan, Cəlilabad, Gədəbəy, Goranboy, İmişli, Laçın, Lerik, Masallı, Saatlı, Sabirabad, Şamaxı, Şəmkir, Tərtər, Zaqatala, Zərdab, digər şəhər və rayonlardan daha çox olmuşdur.
Əvvəlki ilə nisbətən fərdi qəbula gələn vətəndaşların sayı 1500 nəfərdən çox azalmışdır. Vətəndaşlar www.president.az saytının “Qəbula yazılmaq” bölməsi vasitəsilə qəbulda iştirak etmiş və öz problemlərinin həllinə nail olmuşlar.
2017-ci ildə Prezident Administrasiyasının Qəbul otağına Bakı, Lənkəran, Mingəçevir, Şəki, Ağdam, Biləsuvar, Cəbrayıl, Cəlilabad, Füzuli, İmişli, Kəlbəcər, Quba, Laçın, Masallı, Şəmkir, Tovuz, başqa şəhər və rayonların sakinləri daha çox müraciət etmişlər. Müraciətlər əsasən sosial müdafiə, işlə təmin olunma, əmək mübahisələri, işdən çıxarılma, əməkhaqqı, məhkəmə, hüquq mühafizə orqanlarının fəaliyyəti, Bakı şəhərində sökülən evlər və kommersiya obyektləri üçün kompensasiyanın verilməsi, təhsil müəssisələrinin fəaliyyəti, qaçqınların və məcburi köçkünlərin problemləri və digər məsələlər barəsində olmuşdur.
Ötən il ərzində respublikanın mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanlarında 844791 vətəndaş qəbul edilmişdir. Onların 55 faizi mərkəzi, 45 faizi yerli icra hakimiyyəti orqanlarında qəbul olunmuşdur. 2017-ci ildə mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarında ümumilikdə 464597 vətəndaş qəbul edilmişdir. Bunlardan 8,3 faizi bilavasitə həmin qurumların rəhbərlərinin qəbulunda olmuşdur. Mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının vəzifəli şəxslərinin qəbulunda olan vətəndaşların sayı 141 mini, tabe qurumlarda qəbul edilmiş şəxslərin sayı isə 284 mini ötmüşdür.
Respublikanın şəhər və rayon icra hakimiyyətlərində 380194 vətəndaş qəbul edilmişdir. Bunlardan 13,8 faizi bilavasitə icra hakimiyyəti başçılarının fərdi, 21,2 faizi səyyar qəbulunda olmuşdur. İcra hakimiyyətlərinin vəzifəli şəxslərinin qəbulunda olan vətəndaşların sayı 111 mini, tabe qurumlarda qəbul edilmiş şəxslərin sayı isə 135 mini ötmüşdür.
Bu orqanlarda vətəndaşların qəbul məsələləri öyrənilərkən məlum olur ki, əvvəlki illərlə müqayisədə dövlət orqanlarında qəbulların təşkili işi xeyli yaxşılaşmışdır. Qanunvericiliyə uyğun olaraq, vətəndaşların əvvəlcədən müəyyən edilmiş günlərdə və saatlarda qəbul edilməsi, ümumilikdə isə qəbul işinin səmərəliliyinin artırılması üçün müvafiq tədbirlər görülür, dövlət orqanlarının əksəriyyətində həftənin bütün iş günləri vətəndaşlar qəbul edilirlər. İmtiyazlı şəxslər, o cümlədən Azərbaycan Respublikasının Milli qəhrəmanları və onların ailə üzvləri, şəhid ailələri, Qarabağ müharibəsi əlilləri, Böyük Vətən müharibəsi veteranları, habelə zərurət yarandığı təqdirdə, digər kateqoriyalardan olan vətəndaşlar şəhər və rayon icra hakimiyyəti başçıları, onların müavinləri və şöbə müdirləri tərəfindən növbədənkənar qəbul edilirlər. Əvvəlki illərdə olduğu kimi, bu il də yerlərdə hər həftə səyyar qəbulların keçirilməsi planlaşdırılır.
Araşdırma göstərir ki, bəzi təşkilatlarda qəbul cədvəlləri digərlərinə nisbətən yaxşı tərtib edilmişdir. Həmin cədvəllərdə qəbul vaxtı məhdudlaşdırılmamış, həftənin bütün iş günlərində vətəndaşların qəbulu təşkil edilmiş, qəbulun yeri və qəbula yazılma qaydaları haqqında KİV vasitəsilə məlumat verilmiş, məlumatlarda qəbulun təşkilini həyata keçirən səlahiyyətli şəxslərin əlaqə nömrələri əks olunmuş və qəbul otaqlarında müvafiq şərait yaradılmışdır.
Buna misal olaraq, Daxili İşlər, Ədliyyə, Fövqəladə Hallar, İqtisadiyyat, Mədəniyyət və Turizm, Gənclər və İdman nazirlikləri, Baş Prokurorluq, Sumqayıt və Şəki apellyasiya məhkəmələri, Hesablama Palatası, Gəncə, Lənkəran, Mingəçevir, Naftalan, Şəki, Şirvan, Abşeron, Ağdaş, Beyləqan, Biləsuvar, Binəqədi, Cəbrayıl, Daşkəsən, Gədəbəy, Göygöl, Hacıqabul, Xətai, Xəzər, Xocavənd, İmişli, İsmayıllı, Kəpəz, Kürdəmir, Qax, Qəbələ, Qobustan, Laçın, Lerik, Masallı, Pirallahı, Saatlı, Sabirabad, Sabunçu, Salyan, Siyəzən, Şəmkir, Tərtər, Ucar, Yardımlı, Yasamal, Zaqatala, digər şəhər və rayon icra hakimiyyətləri göstərilə bilər.
Bununla yanaşı, vətəndaşların qəbulunun təşkilində bütün problemlərin hələ tam aradan qaldırıldığını demək olmaz. Mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanlarında 2018-ci il üçün təsdiq edilmiş qəbul cədvəllərinin təhlili göstərir ki, bəzi dövlət qurumlarının qəbul cədvəllərində hələ də çatışmazlıqlar vardır. Bunlar qəbulun vaxtının məhdudlaşdırılması, qəbula az – 1-2 saat vaxt ayrılması, təyin olunan günlərdə vətəndaşların qəbuluna həddən artıq gec başlanmasıdır. Qəbul cədvəllərində göstərilən bəzi rəhbər şəxslər tərəfindən vətəndaşların qəbul olunmaması, bu işin idarə və təşkilatların sıravi işçilərinə tapşırılması, vətəndaşların qəbulunun lazımınca təşkil edilməməsi hallarına təsadüf edilir. Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi, “Aqrolizinq”, “Azərenerji”, “Azneftkimyamaş”, “AzerGold”, “Azəristiliktəchizat”, “Bakı Metropoliteni”, “Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı” səhmdar cəmiyyətləri, Bakı Nəqliyyat, İcbari Tibbi Sığorta agentlikləri, Mərkəzi Bank, Milli Arxiv İdarəsi, Auditorlar, Ticarət və Sənaye palataları, Bakı şəhər, Bərdə, Füzuli, Xocalı, Şamaxı rayon icra hakimiyyətləri və başqaları buna misal göstərilə bilər.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin tapşırığı ilə 2013-cü ilin aprel ayından başlayaraq, mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının və digər qurumların rəhbərlərinin bölgələrdə qəbulları təşkil edilir. Bu qəbullar vətəndaşların sosial müdafiə, səhiyyə, təhsil, mədəniyyət və bir çox digər sahələrdə problemlərinin həllinə, iqtisadi və hüquqi təminatlarının yaxşılaşdırılmasına, ekoloji tarazlığın qorunmasına, kənd təsərrüfatının inkişafına mühüm töhfədir.
İctimai-siyasi əhəmiyyətli bu layihədən ölkə sakinləri bu gün də bəhrələnir, qəbullarda iştirak edir və ölkə Prezidentinə çoxsaylı müraciətlərində buna görə minnətdarlıqlarını bildirirlər.
2017-ci ildə respublikanın mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarının və digər qurumların rəhbərləri tərəfindən 62 şəhər və rayonda keçirilmiş qəbullarda iştirak edən 4869 vətəndaş 4734 müraciət təqdim etmişdir. Qaldırılan məsələlərin 4127-si (87,2 faizi) qəbulu keçirən mərkəzi icra hakimiyyəti orqanının səlahiyyətlərinə aid olmuşdur.
Həmin vətəndaşlar əmək və əhalinin sosial müdafiəsi (654), daxili işlər (416), ekologiya və təbii sərvətlər (369), ədliyyə (268), kənd təsərrüfatı (267), mədəniyyət və turizm (237), fövqəladə hallar (202), təhsil (183), nəqliyyat, rabitə və yüksək texnologiyalar (198), vergilər (197), iqtisadiyyat (187), səhiyyə (178), gənclər və idman (141) nazirləri, Dini Qurumlarla İş (229), Gömrük (177), Əmlak Məsələləri (127), Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə (126) dövlət komitələrinin sədrləri, Baş prokuror (290), Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin (314) rəisi və Dövlət İmtahan Mərkəzinin Direktorlar Şurasının (109) sədri tərəfindən qəbul edilmişdir.
Mərkəzi icra hakimiyyəti orqanları rəhbərlərinin bölgələrdə keçirilən qəbullarında iştirak edən vətəndaşlar onları maraqlandıran suallara cavab tapmış, narahat edən məsələlərin həllinə nail olmuş və hüquqi məsləhətlər almışlar. Həmin qəbullarda vətəndaşlar tərəfindən qaldırılan məsələlərin 45,7 faizi müsbət həll olunmuşdur, 39,1 faizi ilə bağlı onlara izahat və tövsiyələr verilmiş, digərləri icrada saxlanılmış və ya aidiyyəti üzrə dövlət orqanlarına istiqamətləndirilmiş, bir qismi isə əsassız sayılmışdır.
Böyük vüsət alan elektron informasiya sisteminin üstünlükləri
Dövlət orqanlarında elektron sənəd dövriyyəsi artıq sənədləşmə işində əsas vasitələrdən birinə çevrilmişdir. Hazırda bütün dövlət orqanlarını birləşdirən İdarələrarası elektron sənəd dövriyyəsi sistemi tam gücü ilə fəaliyyət göstərir. Yaradılmış texniki imkanlar əsasında sistemin təşkilatçısı və operatoru müvafiq əsasnaməyə uyğun olaraq, iştirakçıların sistemə qoşulmasını təmin etmişlər. Lakin bu sistemin daha səmərəli işləməsi üçün iştirakçıların hər biri, ilk növbədə, özündə elektron sənəd dövriyyəsini təmin etməli və sənədlərin kağız dövriyyəsinin minimuma endirilməsi üçün tədbirlər görməli, sistemin məsul şəxslərinin və istifadəçilərinin informasiya-kommunikasiya texnologiyalarından istifadə vərdişlərini mütəmadi təkmilləşdirməlidirlər.
Xarici İşlər, Maliyyə, Ədliyyə, Mədəniyyət və Turizm, Təhsil, Ekologiya və Təbii Sərvətlər, Vergilər, Fövqəladə Hallar, Müdafiə Sənayesi nazirliklərində və digər qurumlarda bu iş daha yaxşı təşkil edilmişdir. Digər dövlət qurumları da sistemin imkanlarından daha səmərəli istifadə etməli və Prezident Administrasiyasına sənədlərin poçt vasitəsilə deyil, mövcud sistem vasitəsilə göndərilməsi üçün tədbir görməlidirlər. Sistemin daha geniş tətbiqi üçün vaxtaşırı müəyyən təkmilləşdirmə aparılır, bəzi çatışmazlıqlar aradan qaldırılır.
Vətəndaş müraciətlərinə aid sənədləşmənin təşkili sahəsində görülən işlər haqqında danışarkən qeyd etmək lazımdır ki, şəhər, rayon icra hakimiyyəti orqanlarında tətbiq edilən vahid elektron informasiya sistemi vətəndaşların müraciətlərinə yerlərdə necə baxılmasını öyrənməyə, sistem iştirakçılarının fəaliyyətini vaxtaşırı araşdırmağa imkan yaradır. Təhlillər göstərir ki, bu sistem vasitəsilə müraciətlərin işlənməsi, onların sayının və növlərinin müəyyən edilməsi barədə məlumatlar ildən-ilə daha operativ hesablanır. Sistemə salınmış məlumatların təhlili göstərir ki, əvvəlki illə müqayisədə yerli icra hakimiyyətlərinə daxil olan müraciətlərin sayı azalmışdır.
Ümumiyyətlə, şəhər və rayon icra hakimiyyətlərində fəaliyyət göstərən mövcud informasiya sistemi üzrə qeydiyyata alınmış müraciətlərin 85,6 faizi ərizə, 14,1 faizi şikayət, 0,3 faizi təklif olmuşdur.
Dövlət orqanlarında, idarə və təşkilatlarında informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının və innovasiyaların geniş tətbiqi müsbət nəticələr verir. Hazırda “Qaynar xətt”, “Çağrı mərkəzi”, “Şikayət və təkliflər” səyyar poçt qutuları, internet saytlarının “Müraciət etmək” xanaları və elektron poçtlar vasitəsilə vətəndaşların müraciətləri qəbul olunur, onları düşündürən suallar operativ cavablandırılır.
Əvvəlki illərlə müqayisədə teleqramlar və faks yolu ilə daxil olan müraciətlər öz yerini tədricən elektron məktublara verir ki, bu da ümumilikdə müraciətlərə daha operativ baxılmasına kömək edir. 2017-ci ildə mərkəzi icra hakimiyyəti orqanlarına ünvanlanan müraciətlərin 14,3 faizini elektron məktublar təşkil etmişdir ki, bu da 2016-cı illə müqayisədə 2,1 faiz çoxdur. Yerli icra hakimiyyəti orqanlarında isə elektron məktublar bütün müraciətlərin 4,2 faizini təşkil edir.
Mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanlarında son illərdə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarından istifadə getdikcə artır və bu texnologiyaların tətbiqi idarəetmə sisteminin daha da təkmilləşməsinə və yaxşılaşmasına xidmət edir.
İdarəçiliyin və tariximizin güzgüsü olan sənədlər
Hər bir xalqın tarixi, keçmişi və bu günü sənədlərdə əks olunur, sənədlərdə yaşayır, gələcək nəsillərə ötürülür və danılmaz həqiqətdir ki, keçmişini bilməyən xalq gələcəyini qura bilməz. Bu baxımdan hazırda ölkəmizin hər bir guşəsində böyük quruculuq işlərini həyata keçirən insanların fəaliyyətinin xronikası bu gün hər bir dövlət idarəsində, elm, təhsil və mədəniyyət ocağında yaranan, formalaşan sənədlərdir. Bu gün çoxlarının adi bir kağız parçası hesab etdiyi sənəd sabah kiminsə işinə, əməlinə qiymət vermək, kiminsə pensiya təminatını yaxşılaşdırmaq, kiminsə mülkiyyət və ya varislik hüququnu müəyyən etmək üçün zəruri vasitələrdən biridir.
Mərkəzi və yerli dövlət arxiv orqanlarında arxiv işinin təşkilinin öyrənilməsi göstərir ki, Milli Arxiv Fondu haqqında qanunvericiliyin tələblərinə, “Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasında Sənədlərin Ekspertizası və Arxiv İşi üzrə Mərkəzi Ekspert Komissiyasının yaradılması haqqında” Sərəncama uyğun olaraq, yerlərdə yaradılmış sənədlərin ekspertizası və arxiv işi üzrə ekspert komissiyaları bu işə getdikcə daha məsuliyyətlə yanaşırlar.
Rayon və şəhər icra hakimiyyəti aparatlarının sənədlərinin daimi dövlət mühafizəsi üçün dövlət arxivinə verilməsi vəziyyətinin təhlili göstərir ki, şəhər və rayon icra hakimiyyətlərinin böyük əksəriyyəti qanunun tələblərinə uyğun olaraq 2011-2012-ci illərə aid sənədləri dövlət arxivinə təhvil vermişlər. Müsbət haldır ki, bu vəziyyət ildən-ilə yaxşılaşır.
Bəzi rayon icra hakimiyyətləri 2011-2012-ci illərə aid sənədləri təhvil versələr də, öz hesabatlarında arxiv işi ilə bağlı, o cümlədən sənədlərin dövlət arxivinə təhvil verilməsi, mühafizəsi, istifadəsi haqqında məlumatlarda konkretliyə və dəqiqliyə lazımi diqqət yetirməmiş, aktları düzgün tərtib etməmiş, dövlət arxiv idarələrinin və rayon icra hakimiyyətinin möhürləri ilə təsdiq etməmiş, sənədlərin illərini dəqiq göstərməmişlər. Bu və digər qüsurlara Bakı, Yasamal, Cəbrayıl, Xızı, digər şəhər və rayon icra hakimiyyətlərində təsadüf edilmişdir.
Son illər şəhər və rayon icra hakimiyyəti başçılarının şəhər, qəsəbə və kənd nümayəndəliklərində, o cümlədən ikili tabeli dövlət idarə və təşkilatlarında sənədlərin daimi mühafizə üçün dövlət arxivinə vaxtında təhvil verilməsinə də ciddi nəzarət edilir, onlara praktiki və metodiki yardım göstərilir.
Təhlillər göstərir ki, arxiv işi Gəncə, Lənkəran, Mingəçevir, Şəki və Şirvan şəhərlərində, Bakı şəhərinin Binəqədi, Xəzər, Nizami və Suraxanı rayonlarında, habelə Ağcabədi, Ağdam, Ağdaş, Ağsu, Astara, Beyləqan, Biləsuvar, Cəlilabad, Daşkəsən, Gədəbəy, Göygöl, Hacıqabul, Xocavənd, İmişli, İsmayıllı, Qax, Qazax, Qəbələ, Qobustan, Quba, Lerik, Masallı, Neftçala, Oğuz, Saatlı, Sabirabad, Salyan, Siyəzən, Şabran, Şəmkir, Tərtər, Tovuz, Ucar, Yardımlı, Zaqatala və Zəngilan, digər şəhər və rayonlarda daha yaxşı təşkil olunmuşdur.
Bir sıra şəhər və rayon icra hakimiyyətləri, o cümlədən Bakı şəhərinin bəzi rayonları, Naftalan və Yevlax şəhərləri, həmçinin Ağstafa, Balakən, Bərdə, Füzuli, Göyçay, Xızı, Xocalı, Kəlbəcər, Kürdəmir, Qubadlı, Qusar, Laçın, Samux və Zərdab rayonları isə bu işin icrasına nəzarəti artırmalıdırlar.
2017-ci il ərzində arxiv məsələləri ilə bağlı Prezident Administrasiyasına 140-dan artıq vətəndaş müraciət edərək lazımi arxiv sənədlərinin alınmasına kömək göstərilməsini xahiş etmişdir. Lakin yerlərdə daimi mühafizə olunan arxiv fondlarının düzgün istifadəsinə laqeyd yanaşılması, struktur dəyişikliyi və ya özəlləşdirmə prosesində ləğv olunmuş təşkilatların sənədlərinin dövlət arxivinə vaxtında və ya tam verilməməsi vətəndaşların dövlət arxivlərinə etdiyi müraciətlərin nəticəsiz qalmasına səbəb olmuşdur.
Məsələn, Bakı şəhəri Nəsimi rayon sakini Sarı İsmayılovun 1993-cü ildən ona məxsus mənzilə dair hər hansı hüquqmüəyyənedici sənədi ala bilməməsi barədə müraciətinə verilmiş cavablardan məlum olur ki, keçmiş Tramvay-Trolleybus İdarəsinin, o cümlədən İdarənin Birləşmiş Həmkarlar Komitəsinin sənədləri Dövlət Arxivinin Bakı filialına təhvil verilmədiyinə görə, ona heç bir kömək göstərmək mümkün deyildir.
Bundan başqa, vətəndaşlar əmək pensiyalarına əlavə və güzəştlərin düzgün hesablanması üçün lazımi arayışları, qohumluq əlaqələrini təsdiq edən sənədləri, miras qalmış torpaq sahələrinə şəhadətnamələri, həmçinin vaxtilə aldıqları təltiflər barədə sənədləri ala bilmədiklərindən şikayətlənirlər.
Göstərilən faktlar sübut edir ki, hər bir dövlət orqanında sənədlərlə işin düzgün qurulması və sənədlərin arxivlərə vaxtında təhvil verilməsi belə halların qarşısını ala bilər və bu sahədə nəzarətin gücləndirilməsi vacibdir.
Qüdrətli dövlət quruculuğunun uğurla başlanan yeni mərhələsi
Azərbaycanın tarixinə bütün sahələrdə misilsiz qələbələr və uğurlar ili kimi düşmüş 2017-ci ilin yekunları nə qədər qürurverici olsa da, biz artıq yeni 2018-ci ilin daha şanlı və şərəfli səhifələrini yazmaqdayıq. Xalqımız bu səhifələri dünya siyasətində öz qətiyyəti, prinsipiallığı, praqmatikliyi və uzaqgörənliyi ilə böyük nüfuz qazanmış müdrik rəhbəri Prezident İlham Əliyevin başçılığı ilə yazır.
Artıq sürətli iqtisadi inkişafın, sabitliyin, tolerantlığın, milli və bəşəri dəyərlərin ideal sintezinin nümunəsinə çevrilmiş Azərbaycan bu il də qlobal enerji və logistika layihələrinin, böyük humanitar forumların təşkilatçısı və icraçısı kimi regionun əsas güc mərkəzi və aparıcı dövləti olduğunu sübut edəcək, hərbi və siyasi qüdrətini daha da artıracaqdır.
Dövlətimizin başçısı İlham Əliyev Nazirlər Kabinetinin bu il yanvarın 10-da keçirilmiş iclasında 2017-ci ildə görülən işlərə müsbət qiymət verərək qeyd etmişdir ki, 2018-ci ildə də Azərbaycanda ictimai-siyasi vəziyyət sabit olacaq, 6,2 milyard dollarlıq müsbət saldomuz makroiqtisadi sabitliyi təmin edəcək, əhalinin sosial müdafiəsi daha da gücləndiriləcək, işsizliyi aradan qaldırmaq üçün ciddi tədbirlər görüləcək, respublikada sənayeləşmənin yeni mərhələsi davam etdiriləcək, kənd təsərrüfatının unudulmuş sahələri bərpa olunacaq, bir çox sənaye obyektləri, aqroparklar və digər müəssisələr istifadəyə veriləcəkdir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti 2018-ci ilin vəzifələrindən danışarkən davamlı iqtisadi inkişafın, xalqın rifahının daha da yaxşılaşmasının, yaradılmış iqtisadi bazadan səmərəli istifadə olunmaqla əhalinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsinin davam etdiriləcəyini xüsusi qeyd etmişdir.
Dövlət rəhbəri bu il ən azı 600 yeni kəndi əhatə edən 2 min kilometrdən çox avtomobil yolunun çəkiləcəyini, respublikada qazlaşmanın 95 faizə çatdırılacağını, meliorasiya tədbirlərinin genişləndirilərək indiyədək suvarılmayan 100 min hektar torpağa su gətiriləcəyini, ən azı 300 subartezian quyusunun qazılacağını, Azərbaycanda turizmin daha da inkişaf etdiriləcəyini, bunun üçün Ləki-Qəbələ, növbəti illərdə isə Qusar rayonundakı Şahdağ xizək kurortuna dəmiryolu xətlərinin çəkiləcəyini, bir-birindən əzəmətli digər layihələrin həyata keçiriləcəyini ictimaiyyətə böyük qürur və iftixar hissi ilə bildirmişdir.
Azərbaycan Prezidenti 2018-ci il yanvarın 29-da regionların 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramının icrasının dördüncü ilinin yekunlarına həsr olunmuş konfransda demişdir: “Biz düzgün yoldayıq, düzgün siyasət aparırıq, siyasətimiz xalqımızın maraqlarını təmin edir, dövlətimizi gücləndirir”.
Yaşadığımız 2018-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılmasının 100 illiyinin bayram ediləcəyini və bu ilin “Cümhuriyyət İli” elan olunduğunu xüsusi qeyd etməliyik. Azərbaycan Prezidenti Cümhuriyyət tarixinə böyük fəxrlə yanaşdığını bildirərək deyir: “Yüz il bundan əvvəl müsəlman aləmində ilk dəfə olaraq, demokratik respublika yaradılmışdır. Biz fəxr edirik ki, bu respublikanı Azərbaycan xalqı yaradıb və bir daha bütün dünyaya nümayiş etdirib ki, Azərbaycan xalqı böyük xalqdır, istedadlı xalqdır, azad xalqdır... Azərbaycan o ölkələrdəndir ki, hələ yüz il bundan əvvəl ən ülvi demokratik dəyərləri nəinki bəyan edib, öz praktiki fəaliyyətində onları təmin edib... Biz Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin bütün demokratik ənənələrinə sadiqik və bu ənənələri yaşadırıq”. Ölkə Prezidentinin bu şərəfli tarixin yüksək səviyyədə qeyd edilməsi barədə sərəncamlarını xalqımız çox yüksək qiymətləndirir.
Azərbaycanın siyasi lideri İlham Əliyev Yeni Azərbaycan Partiyasının 2018-ci il fevralın 8-də keçirilmiş VI qurultayında respublikamızın gələcək inkişaf perspektivləri haqqında danışarkən Avropa ölkələri ilə bütün sahələrdə əməkdaşlığın davam etdiriləcəyini, bu əməkdaşlıqdan səmərəli istifadə olunacağını bildirərək demişdir: “Azərbaycan müasirliyə gedən yoldadır. Biz inkişaf etməliyik, biz ən qabaqcıl standartları milli dəyərlərimizə uyğun olan şərtlə tətbiq etməliyik”.
2018-ci il aprelin 11-də Azərbaycanda daha bir tarixi hadisə baş verəcək, növbədənkənar Prezident seçkiləri keçiriləcəkdir. Əvvəlcə Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının fevralın 5-də keçirilmiş beşinci, ondan sonra isə Yeni Azərbaycan Partiyasının fevralın 8-də keçirilmiş VI qurultaylarında cənab İlham Əliyevin Azərbaycan Prezidentliyinə namizədliyi irəli sürülmüşdür. Həmçinin respublikanın bütün yaradıcılıq təşkilatları rəhbərlərinin və üzvlərinin fevralın 9-da Dövlət Akademik Filarmoniyasında keçirilən toplantısında, Azərbaycan Paralimpiya Komitəsinin ölkə ictimaiyyətinə müraciətində, eləcə də digər ictimai birlik və təşkilatların bəyanatlarında bu namizədlik yekdilliklə dəstəklənmişdir. Bu seçkilərin də Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına və seçki qanunvericiliyinə uyğun olaraq, tam demokratik və şəffaf keçiriləcəyinə, Azərbaycan xalqının ölkənin əsas siyasi qüvvəsi olan Yeni Azərbaycan Partiyasının ətrafında sıx birləşərək, öz iradəsini sərbəst ifadə edəcəyinə heç bir şübhə yoxdur. Əminliklə deyə bilərik ki, cənab İlham Əliyevin bu seçkilərdə növbəti dəfə parlaq qələbə qazanmaq və yenidən seçilmək imkanı çox yüksəkdir. Çünki bu gün Azərbaycan siyasi mühitində cənab İlham Əliyevlə müqayisə oluna biləcək, ona rəqib ola biləcək ikinci bir siyasətçi, dövlət xadimi, lider yoxdur.
Hər kəs inanır ki, Azərbaycan xalqı bu il müstəqilliyini daha da möhkəmləndirəcək, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin YAP-ın VI qurultayında qeyd etdiyi kimi, “2018-ci il sürətli inkişaf ili olacaq və ondan sonrakı bütün illərə çox güclü təkan verəcəkdir. Kənd təsərrüfatında, sənaye sahəsində indi həyata keçirilən layihələr tezliklə, bir-iki il ərzində öz bəhrəsini verəcəkdir”.
Əminik ki, bu il Vətənini sevən hər bir azərbaycanlı onun rifahı, ərazi bütövlüyünün bərpası, torpaqlarımızın işğaldan azad edilərək Böyük qayıdışın həyata keçirilməsi, vətəndaşlarımızın daha xoşbəxt yaşaması üçün görüləcək işlərin fəal iştirakçısı olacaqdır.
Süleyman İsmayılov
Azərbaycan Respublikası Prezidenti Administrasiyasının
Sənədlərlə və vətəndaşların müraciətləri ilə iş şöbəsinin müdiri