AMEA Folklor İnstitutu və SOCAR-AQŞ MMC-nin təşkilatçılığı ilə “Molla Nəsrəddin lətifələri” kitabının və www.mollanasreddin.azportalının təqdimat mərasimi keçirilib. AMEA-dan SİA-ya verilən xəbərə görə, tədbiri giriş sözü ilə açan AMEA-nın prezidenti, akademik Akif Əlizadə son illər dünyada ictimai və humanitar elmlər içərisində folklora marağın xeyli artdığını deyib. Cəmiyyətdə ictimai nikbinlik əhvali-ruhiyyəsinin yüksəldilməsi, sosial stressin aradan qaldırılması, sivil və liberal dəyərlər əsasında kommunikativliyin gücləndirilməsi və sosial inteqrasiyanın təminində folklorun böyük rola malik olduğunu vurğulayan akademik Akif Əlizadə Molla Nəsrəddin lətiflərinin toplanılması, kataloqlaşdırılması və araşdırılmasının bu baxımdan mühüm əhəmiyyətini qeyd edib. AMEA-nın prezidenti Folklor və İnformasiya Texnologiyaları institutlarının birgə əməkdaşlığı nəticəsində www.mollanasreddin.az portalının yaradılmasını yüksək dəyərləndirib. Natiq qeyd edib ki, bu iki institut arasındakı elmi əməkdaşlıq multidissiplinar tədqiqatlar üçün mühüm örnəkdir.

Kitabı tədbir iştirakçılarına təqdim edən filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Hikmət Quliyev bildirib ki, nəşrdə ümumtürk mədəniyyətinin ortaq gülüş qəhrəmanı olan Molla Nəsrəddinlə bağlı XIX əsrin ikinci yarısından bu günə qədər Azərbaycanda nəşr olunmuş 30-a yaxın mənbədən 600-dən artıq lətifə toplanılıb. Qeyd edib ki, geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulan topluda lətifələr mənəvi-əxlaqi və didaktik prinsiplər əsas götürülməklə xüsusi olaraq seçilib. Dil-üslub baxımından müasir ədəbi dilin tələblərinə uyğunlaşdırılan lətifələrdə işlənən bir sıra arxaik sözlərin izahı da verilib. Kitabda 48 rəngli illüstrasiya əks olunub.

İlk dəfə olaraq müasir dizayn və texnoloji tələblər səviyyəsində hazırlanmış www.mollanasreddin.az portalını da qonaqlara təqdim edən Hikmət Quliyev burada Molla Nəsrəddin haqqında mühüm məlumatlar və qeyri-türk xalqları içərisində yayılmış çoxsaylı lətifələrin, bu lətifələrlə bağlı dünyanın müxtəlif dillərində olan araşdırmaların, bir sıra incəsənət sahələrində Molla Nəsrəddinlə əlaqədar motivlər, həmçinin Azərbaycan milli satirik mətbuatının əsasını təşkil edən “Molla Nəsrəddin” jurnalı barədə müxtəlif formatlı elektron resursların yer aldığını bildirib. H.Quliyev portalda Molla Nəsrəddin lətifələrinin, bu barədə tədqiqat əsərlərinin tapılması üçün genişləndirilmiş axtarış sisteminin, interaktiv əlaqə üçün forum imkanının da yaradıldığını qeyd edib.

Tədbirdə çıxış edən Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin birinci vitse-prezidenti, akademik Xoşbəxt Yusifzadə bildirib ki, bu gün sürətli sosial-iqtisadi yüksəliş yolunda olan doğma vətənimiz Azərbaycan beynəlxalq miqyasda yalnız yeraltı sərvətləri, nefti və qazı, yəni iqtisadi qüdrəti ilə deyil, həm də öz mənəvi dəyərləri, mədəni irsi ilə təmsil olunur. Alim qeyd edib ki, son iki yüz ildə ölkəmizin dünya miqyasında neftlə müəyyənləşən geosiyasi və iqtisadi mövqeyi hazırda muğamla, musiqi ilə, idmanla, folklorla, intellektual fəaliyyətlə müşahidə olunan mədəni liderliyə də çevrilməkdədir.

Akademik Molla Nəsrəddin lətifələrinin müxtəlif məziyyətlərindən danışıb. Bu lətifələrin tərbiyəvi məzmunla yanaşı, xalqımızın min illər ərzində qazandığı təcrübə və ətraf aləm haqqında bilikləri, deyim-duyumlar və ictimai münasibətləri barədə zəngin informasiyanı da daşıdığını qeyd edib: “Dünyanın qlobal problemlərlə üz-üzə qaldığı bir vaxtda Molla Nəsrəddin lətifələrinin çıxış yolları axtaran insanlara mənəvi və sosial münasibətlər arasında harmoniya yaradabilən müdrik modellər təqdim etmək gücündədir”.

Sonra çıxış edən AMEA-nın vitse-prezidenti, akademik İsa Həbibbəyli müasir Azərbaycançılıq ideologiyasının formalaşdırılması, tədqiqi və təbliği baxımından folklorun rolundan söz açıb. Natiq Molla Nəsrəddini bütün türk dünyasının ortaq mənəvi dəyəri, mədəniyyət abidəsi kimi səciyyələndirib, müasir şəraitdə bu dəyərin təbliğinin ümumictimai hadisə olduğunu qeyd edib. Akademik İsa Həbibbəyli bu baxımdan təqdim olunan kitabın və portalın olduqca mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyini deyib. Alim Molla Nəsrəddin lətifələrində əks olunan yumor düşüncəsinin tədqiq olunmasının, bu istiqamətə diqqətin artırılmasının zəruriliyini vurğulayıb.

Daha sonra çıxış edən AMEA-nın akademik-katibi, akademik Rasim Əliquliyev “Molla Nəsrəddin lətifələri” kitabının və www.mollanasreddin.azportalının hazırlanmasını Azərbaycan xalqının milli-mənəvi dəyərlərinin qorunması və təbliği baxımından əhəmiyyətli addım kimi qiymətləndirib. Layihəyə dəstək verən və bu işdə əməyi keçən hər kəsə minnətdarlığını bildirib: “Hesab edirəm ki, AMEA və SOCAR-ın milli idealogiyamıza, mənəvi dəyərlərimizə həssas yanaşmasının göstəricisi olan bu kitab və portalın ortaya çıxması dünya azərbaycanlılarına böyük bir hədiyyədir”. Akademik kitabın rus və ingilis dillərinə tərcüməsi təklifini yüksək qiymətləndirib. Bunun dünya mədəni xəzinəsinə böyük bir töhfə olacağına əminliyini bildirib. Akademik dünya folkloruna lətifə janrında misilsiz nümunələr bəxş edən xalqımızın “milli gülüş günü”nün olmasının da vacibliyini vurğulayıb.

Tədbirdə AMEA Folklor İnstitutunun direktoru, akademik Muxtar İmanov Molla Nəsrəddin obrazı və onun mədəniyyətdəki yeri barədə fikirlərini tədbir iştirakçıları ilə bölüşüb: “Molla Nəsrəddin xalq gülüş mədəniyyətinin elə unikal obrazlarındandır ki, onun təbiətində bir sıra sosial, mədəni, mifoloji, dini təsisatların izlərini tapmaq mümkündür. Bu baxımdan Molla Nəsrəddin lətifələri multidissiplinar kontekstdə geniş tədqiq olunmalıdır”. Alim sosial inteqrasiyanın, fərdlər, qruplar arasında kommunikasiyanın yaranmasında Molla Nəsrəddin gülüşünün xüsusi rolu olduğunu tədbir iştirakçılarının diqqətinə çatdırıb.

Təqdimatda filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Sərxan Xavəri Molla Nəsrəddin fenomeninə kütləvi səviyyədə olmaqla yanaşı, intellektual səviyyədə də sahiblik etməyi vacib amil kimi tədbir iştirakçılarının nəzərini çatdırıb. Alim bildirib ki, hazırda dünyada mətn mərkəzli folklorşünaslıq paradiqmasından icra mərkəzli folklorşünaslıq paradiqmasına keçidin baş verdiyi bir şəraitdə Molla Nəsrəddin həm də sosial-antropoloji aspektlərdən təhlilə cəlb edilməlidir. S.Xavəri bu istiqamətdə araşdırmaların həm elmi, həm də sosial-mədəni baxımdan olduqca yeni nəticələrə gətirib çıxardığını bildirib. Qeyd edib ki, xüsusi elmi prinsiplər əsasında hazırlanmış kitab və portal bu istiqamətdə araşdırmaların aparılması üçün əlvərişli şərait yaradacaq.

Sonda kitabın tərtibçisi, şərh və izahlarının müəllifi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Sönməz Abbaslı çıxış edərək Molla Nəsrəddin lətifələrinin mükəmməl sənət nümunələri olduğunu və bu lətifələrin poetik baxımdan təhlilinin yeni metodoloji baxışlar əsasında aparılmasının zəruriliyini vurğulayıb. Alim təqdim olunan kitabın Molla Nəsrəddin lətifələrinin mətnlərini tam əhatə etdiyini, xüsusi diqqətlə seçildiyini, üzərində dil-üslub baxımından professionallıqla işlənildiyini və bütün bunların kitabın dəyərini xüsusi olaraq artırdığını bildirib.

Müəllif: Nailə Məhərrəmova

Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə