ADU-nu maraqlı və faydalı perspektivlər gözləyir Kamal Abdulla

Azərbaycan Dillər Universitetinin rektoru, Xalq yazıçısı, akademik Kamal Abdulla ilə müsahibəni təqdim edirik.

˗ Kamal müəllim, artıq yay imtahanları sona çatdı. İmtahanların nəticəsini və ümumiyyətlə, tədris ilinin sonunu necə qiymətləndirmək olar?

- İmtahanların nəticəsi müsbət oldu və sessiya zamanı universitetin bütün əməkdaşları – müəllimlərdən başlamış tələbələrə qədər hamı çox ciddi şəkildə bu prosesə yanaşdılar. Üç dəfə mediatur keçirildi. Jurnalistlər və ictimaiyyət nümayəndələri imtahanların gedişatında bilavasitə iştirak etdilər. Onların da münasibəti müsbət oldu. Sessiya müddətində bizim əsas yeniliklərimizdən biri o oldu ki, heç bir imtahanı valideynlərin iştirakı olmadan keçirmədik. Bu o demək deyil ki, imtahanda bütün qrupun valideynləri iştirak edirlər. Bir, yaxud iki valideynin iştirakı kifayət edir. Ona görə də valideyn öz övladının imtahan prosesində hansı nəticələri göstərdiyini bilməlidir. Nəticədən əlavə, onun prosesi izləmək imkanı da olmalıdır. Bundan başqa, imtahanlarla bağlı bizim qaynar xəttimiz var idi, müraciətlər gəlirdi, biz onları operativ şəkildə həll edirdik. Kiminsə balı çatmırdı, apellyasiya vasitəsilə qiymətini qaldırmağa çalışırdı. Bütün tələbələrə müvafiq şərait yaradıldı və imtahanlar şəffaf şəkildə keçirildi.

- Yeni tədris ilində ADU tələbələrini hansı yeniliklər gözləyir?

- Bilirsinizmi, bizim çox maraqlı planlarımız var. Ən vacib məsələlərdən biri, Azərbaycan Dillər Universitetində klassik dillər mərkəzinin yaradılmasıdır. Klassik dillər dedikdə, bu, filologiyanın çox böyük məsələsidir. Bu dillərə ilk növbədə latın dili, qədim yunan dili, sanksrit daxildir. Bundan başqa qədim pəhləvi dili, qədim Çin dili də var. Bu dilləri öyrənmədən, bilmədən, onlar haqqında təsəvvürə malik olmadan müasir filologiyanın sirlərinə bələd ola bilməzsən. Filologiya klassik dillərin tədrisi olmadan tam və bütöv şəkildə filologiya ola bilməz. Bu mənada universitetimizdə hələlik üç dillə klassik dillərin öyrədilməsinə başlamaq niyyətindəyik. Əsas məsələ odur ki, biz təkcə bu dilləri öyrənməyəcəyik, bu dillərin özü ilə gətirdiyi mədəniyyətləri öyrənəcəyik. Ona görə də bu dilləri tədris edən mütəxəssislərin hərtərəfli formalaşmış mütəxəssislər olmasına ehtiyac var. Müxtəlif ölkələr, onların universitetləri ilə, o ölkələrin bizdəki səfirləri ilə artıq danışıqlar aparmışıq. Hindistan, İtaliya, Rumıniya, Yunanıstan səfirləri bizə bu istiqamətdə kömək etməyə söz veriblər. Bu ölkələrin universitetlərində qeyd etdiyim dillərin mütəxəssisləri var. Mən inanıram ki, ADU masştabında ölkəmizdə ilk dəfə olaraq klassik dillər mərkəzini aça biləcəyik. Bu, Azərbaycan filologiyasına bütövlükdə çox böyük xidmət olacaqdır.

Daha hansı yeniliklər ola bilər? Əlbəttə ki, müəllimlərimiz yenə də stajartırmaya gedəcəklər. Biz stajartırmanın marşrutlarını da müəyyənləşdirmişik. Bunlar yenə də bizim xaricdəki partnyor universitetlər olacaq. Eyni zamanda, ən vacib məsələlərdən biri də budur ki, biz təkcə özümüzdən başqa yerə stajartırmaya müəllim göndərməyəcəyik. Biz başqa yerlərdən də stajartırmaya müəllimlər qəbul edəcəyik. Keçən il biz bunun əsasını, rüşeymini qoyduq. Biz Azərbaycan, ingilis, fransız dillərinin tədrisi istiqamətində xaricdən gələnləri qəbul edəcəyik. Artıq ABŞ-dan amerikalı tələbələr gəliblər, bizim universitetdə türk və Azərbaycan dillərini öyrənirlər. Bu layihə çoxdan var idi və indi də davam edir. Bir sözlə, ADU-nu maraqlı və faydalı perspektivlər gözləyir.

˗ Universitet dərslərin başlanmasına necə hazırlaşır?

- Əlbəttə ki, problemlər var. Bu problemlər, ilk növbədə bizim kitabxanamızla bağlıdır. Kitabxananın elektron bazası artıq başa çatıb, lakin yerləşdiyi şərait bizi qane edə bilməz. Bu məsələni dəfələrlə rektorluqda və başqa müşavirələrdə qeyd etmişik. Yayda kitabxanamızın bəzi yerlərini mütləq təmir etməliyik və onun yerinin dəyişdirilməsi ilə bağlı ciddi düşünməliyik. Teatr qarderobdan başlayan kimi, universitet də kitabxanadan başlayır. Ona görə də biz ən böyük diqqəti kitabxanamıza verməliyik. Faktiki olaraq, son vaxtlar tələbələrin kitabla ünsiyyətini yaxşılaşdırmaq, onu normal müstəviyə gətirmək üçün az iş görməmişik. Universitetin əsas binasında kitabxana yox idi və kitabxana o biri tədris binasında idi. Tələbələrimiz digər korpusa kitab üçün yol ölçürdülər. İndi onlar kitabı sifariş edirlər, kitab bura gətirilir. Bu xəttimiz davam edəcək. İkinci də odur ki, birinci kurs tələbələrimizə kitablara ödədikləri məbləği təqdim etdikləri qəbzlər müqabilində qaytarırıq. Bu proses artıq başlanıb və birinci kurs tələbələrimizə öz şəxsi kitabxanalarını formalaşdırmaq imkanı verir.

Yeni tədris ilinə tədris boyunca hazırlaşmaq lazımdır. Biz təcrübəmizin marşrutunu və coğrafiyasını genişləndirəcəyik. Bizim universitetimizin artıq daim əlaqədə olduğu qaçqın və məcburi köçkün məktəbləri var ki, tələbələrimiz orada pedaqoji təcrübə, eyni zamanda başqa rayonlarımız, şəhərlərimizdə istehsalat təcrübəsi keçirlər. Hər iki istiqamətdə əlaqələrimiz müsbət nəticələr verir. Həmin məktəblərin direktorları, müəllimləri, şagirdləri tez-tez universitetimizə gəlirlər, universitetimizin kafedra müdirləri, müəllimləri o məktəblərə gedirlər. Bu ünsiyyətin xeyri təkcə pedaqoji müstəvidə deyil, bu ünsiyyətin faydası eyni zamanda ictimai-siyasi müstəvidə də özünü göstərir.

˗ Bir neçə gündən sonra ali məktəblərə qəbulun nəticələri açıqlanacaq. Abituriyentlər ADU-nu hansı üstünlüklərə görə seçməlidirlər?

- Bu gün ADU gənclər üçün çox maraqlı və faydalı imkanlar aça bilir. Bizim universiteti bitirən tələbələrin çox geniş perspektivləri var. Məndən bir dəfə soruşdular ki, sizin universiteti bitirən məzunlar harada işləyə bilər, hansı vəzifəyə kimi ucala bilər? Cavab belə oldu: baş nazirə qədər. Çünki Azərbaycanın bugünkü Baş naziri bizim universitetin məzunu və uzun illər burada müəllim, kafedra müdiri kimi çalışmış şəxsdir. Bundan əlavə, bizim çoxlu sayda səfirlərimiz var – “Məzunlar Assosiasiyası”nın üzvləri olan və xarici ölkələrdə çalışan səfirlərimiz. Xarici İşlər Nazirliyində çalışan məzunlarımız var. Azərbaycanın istənilən infrastrukturunda işləyən məzunlarımız var ki, onlar bu gün də universitetlə əlaqələrini kəsməyiblər. Ona görə də biz tələbələrə güclü elmi və mənəvi bünövrə vermək istəyirik. Bu, təkcə ingilis, alman, fransız dillərinin praktik bünövrəsi deyil. Bu, həmin dillərin arxasında duran mədəniyyətin, tarixin, ədəbiyyatın, psixologiyanın da öyrənilməsi deməkdir. Mənə elə gəlir ki, bu istiqamətdə bir gənc bizim universiteti seçərsə, onun dünyaya baxışı, Azərbaycanın dünya kontekstindəki təsəvvürü daha da möhkəmlənəcək. O, öz peşə fəaliyyətini bizim paytaxtımızda, müxtəlif kəndlərimiz, rayonlarımız, şəhərlərimizdə müəllim kimi, eyni zamanda idarə və təşkilatlarda mütəxəssis kimi həmən mədəniyyətlərin, dillərin, ədəbiyyatların daşıyıcısı olan peşəkar kimi davam etdirə biləcək. Əlbəttə ki, gəncləri daha sonra magistratura, doktorantura, xarici ölkələrdə müxtəlif təhsil formaları, müxtəlif layihələrdə iştirak gözləyir. Universitetimizdə müxtəlif xarici ölkələrin dil və mədəniyyət mərkəzləri var. Gəncləri o mərkəzlərlə yaxından təmas gözləyir. Azərbaycan Dillər Universiteti dünya ilə təmasın, dünyaya baxışın böyük bir vasitəsidir. Eyni zamanda bu universitet öz qapılarını yalnız burada təhsil alan tələbələr üçün deyil, həmçinin Azərbaycanın hər bir vətəndaşı üçün açır. Bizim müxtəlif qurumlarımız var ki, həmin tədris etdiyimiz fənləri vətəndaşlar üçün ödənişli və ya başqa formalarda həyata keçirə bilir.

˗ Ötən il Azərbaycan Dillər Universitetinə qəbul faizi yüksək olmuşdu. Bu il üçün gözləntiniz necədir?

- Ötən il, əlbəttə, qəbul yüksək faizlə olmuşdu. Bizim universitetə qəbul olunan tələbələr orta balına görə ölkə universitetləri arasında birinci yerdə oldu. Bu il də ümidimiz elədir ki, qəbul planımız kifayət qədər dolğun olacaq və əlbəttə, qəbulun nəticələri bizim müəllimlərimizin, işçilərimizin əmək rejiminə təsir etməyəcəkdir. Ümid edirik ki, bu il qismən də olsa, qəbul planını dolduracağıq. Söhbət ondan gedir ki, universitetimizin beynəlxalq imici, müxtəlif ölkələrdə olan mədəniyyət mərkəzlərimiz, məsələn, Serbiya Prezidentinin universitetimizə gəlməsi və şəxsən serb dili və mədəniyyəti mərkəzini açması universitetin prestijindən xəbər verir. Burada fəaliyyət göstərən 20-ə yaxın dil və mədəniyyət mərkəzlərinin işi, həmin mərkəzlərə rəsmi şəxslərin gəlməsi, öz hörmət və ehtiramlarını bildirməsi artıq Dillər Universitetinin nüfuzundan xəbər verir. Bu istiqamətdə işlərimiz, yəqin ki, bir az da genişlənəcəkdir. Güman edirəm ki, bundan sonra da yeni mədəniyyət mərkəzləri açacağıq.